کلیستنیکس (Calisthenics) چیست؟

کلیستنیکس یا به عبارتی (calisthenics) نوعی ورزش است که با استفاده از وزن بدن برای تمرینات مقاومتی، قدرتی، انعطاف پذیری و استقامت انجام میشود.این تمرینات شامل حرکات ورزشی عضلانی مانند، پوش آپ است که کمک شایانی به انعطاف پذیری، بالانس و قدرت بدنی میکند. در این نوع تمرین شما هیچ نیازی به وسیله ورزشی یا تجهیزاتی ندارید زیرا تمرینات در درجه اول به حرکات بدنی شما متکی هستند. تمرینات کلیستنیکس اغلب شامل: دراز و نشست، خم شدن، پریدن، شنا رفتن و حرکات چرخشی است که باعث درگیر شدن عضلات شما میشود.
تاریخچه ورزش کلیستینکس
این ورزش تاریخچه غنی دارد که به هزاران سال پیش برمیگردد. اصطلاح ” کلیستینکس” خود از کلمات یونان باستانی “kalos” به معنی “زیبا” و “stenos” به معنی “قدرت” گرفته شده است. یونانیان باستان به پرورش آمادگی جسمی و روحی اعتقاد داشتند و علم کلیستینکس نقش مهمی در تربیت و آموزش آنها داشته.
تمرینات کلیستینکس ریشه در تمدنهای باستانی مانند: یونان، روم و چین دارد. در یونان بازیهای المپیک از سال 776 قبل از میلاد آغاز شد و ورزشکاران با استفاده از تمرینات بدنی مانند ژیمناستیک، برای مسابقات تمرین میکردند و آماده میشدند. ژیمناستیک که شامل تمرینات کلیستینکس بود، بخش جدایی ناپذیر از آموزش نظامی رومی بود.
در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 کلیستینکس بخشی از سیستم تربیت بدنی در نظام آموزشی شد و تمرکز تمرینهای روتین کلیستینکس بر روی حرکات تمرینی با وزن بدن و عملکرد آن برروی رشد و تناسب اندام است.
استریت ورک اوت و کلیستینکس پارک
همانطور که قبلا گفته شد، اصلیترین تمرکز کلیستینکس بر روی آمادگی جسمانی بدن است به این صورت که افراد از مراحل ابتدایی شروع این ورزش تا مراحل پیشرفته میتوانند بدون استفاده از هیچ تجهیزات ورزشی یا دستگاه خاصی تمامی عضلات بدن خود را درگیر کنند و آنها را قدرتمندتر کنند. ولی اگر بخواهیم به تفاوت بین این دو نوع ورزش نگاهی بیندازیم بهتر است بگوییم که: در طی دههها کلیستینکس در فرهنگها و حرکات مختلف تغییرات زیادی را تجربه کرده و از آنجایی که افراد بیشتر این تمرینها را در فضای باز انجام میدادند باعث محبوبیت پیدا کردن آن شدند ولی بهتر است بدانیم که در (street work out) بیشتر حرکات، نمایشی هستند و از بهم متصل شدن این حرکات است که این ورزش شکل گرفته است، هرچند که همچنان این رشته در حال تکمیل شدن است.
تجهیزات مورد نیاز کلیستینکس
از آنجایی که این ورزش متکی به وزن و قدرت بدنی است، به حداقل تجهیزات هم نیاز دارد. ولی با اینحال چند نمونه از تجهیزات کلیدی و مهم وجود دارد که در تمرینات بدن شما را تقویت میکند که در اینجا به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم.
- میله کششی: یکی از پرکاربردترین و ضروریترین تجهیزات برای کلیستینکس است. به شما این اجازه را میدهد تا تمریناتی مانند: کشش، بالا بردن چانه،پا و انواع مختلف آن را انجام دهید. این میلههای کششی را میتوانید در درها،دیوارها یا حتی در فضای باز مانند پارکها هم نصب کنید.
- Parallel Bars یا همان میلههای موازی و میلههای شیب: میتوانید از این میلهها برای حرکاتی مانند دیپ، نشستن به صورت L و برای حرکات مختلف در بالا تنه، استفاده کنید. استفاده از این میلهها باعث استحکام و ثبات شما در طول تمرین و همچنین درگیر کردن عضلات سه سر شانه و قفسه سینه شوند.
- حلقههای ژیمناستیک: این حلقهها یکی از تجهیزات همه کارهای هستند که میتوانید آنها را از میله یا سازهای محکم از بالای سر خود آویزان کنید. با این حلقهها میتوانید حرکات زیادی برای بالا تنه و بدن خود انجام دهید. این حلقهها بیشتر برای حرکات پیشرفته ژیمناستیک هم استفاده میشود و باعث به چالش کشیدن عضلات میشود.
- پارالت: پارالتها میلههای میلههای کوچک و قابل حملی هستند که ارتفاعشان تا کمر یا پایینتر است. از این میلهها برای فشار آوردن، ایستادن روی دست، نشتن به صورت L و … استفاده کرد. پارالتها به قدرت تمرکز، بهبود تعادل و ثبات بالا تنه کمک میکند.
- نوارهای مقاوتی: نوارها یا همان بندهای مقاومتی نوارهای لاستیکی هستند که مقاومت بیشتری در برابر تمرینات با وزن بدن ایجاد میکند. از آنها میتوان برای کمک یا مقاومت کردن در برابر تمرینات استفاده کرد. و تمرینات را بر اساس قدرت بدنی شما آسانتر یا چالش برانگیزتر میشود. این نوارها برای حرکات کششی و شیب دار مفید هستند.
- تشک یوگا:تشک یا همان مت یوگا هرچند که زیاد ضروری نیست، ولی میتواند در طول تمرین به راحتی چسبندگی دیگر حرکات ورزشی را برای شما فراهم کند و از لیز خوردن جلوگیری کند. همچنین اگر در محیطهای باز یا باشگاهها ورزش میکنید میتواند یک سطح صاف و تمیز را برای شما فراهم کند.
فواید تمرینات کلیستینکس
دسترسی: کلیستینکس را همه افراد در هر تناسب اندامی از مبتدی تا پیشرفته میتوانند انجام دهند. برای انجام دادن این ورزش نیازی نیست که حتما به باشگاه بروید یا تجهیزات گران قیمت داشته باشید. همین مزایای کلیستینکس باعث شده تا به راحتی بتوان در خانه، پارک یا هر فضای باز دیگری این ورزش را انجام داد.
مقرون به صرفه بودن آن: شما در درجه اول از وزن بدن خود به عنوان مقاومت استفاده میکنید که همین امر باعث کاهش موانع مالی شما میشود. هرچند که برخی تجهیزات که قبلا به آن اشاره کردیم ضرورتی ندارند اما در صورت وجود میتوانند عملکرد شما را بهبود ببخشند.
تمرین کامل اعضای بدن: این ورزش چندین گروه عضلانی را درگیر میکند. تمرینات کششی اسکات و لانگز ماهیچههای مختلف بدن از جمله بالا تنه قسمت مرکزی بدن و پایین تنه را مورد هدف قرار میدهد.
قدرت و رشد عضلانی: این ورزش برای ایجاد قدرت و رشد عضلانی موثر است. تمرین کردن با وزن بدن، عضلات شما را به چالش میکشد و باعث پیشرفت به سمت تغییرات دشوارتر میشود.
تناسب اندام: عملکردهای فیزیکی را بهبود میبخشد و باعث قدرت، تحرک، ثبات، هماهنگی و کنترل بدن میشود و میتواند توانایی شما برای حرکات موثر در فعالیتهای بدنی را افزایش دهد.
انعطافپذیری و تحرک: حرکاتی مانند اسکات،لانگز و کششهای مختلف میتواند تحرک مفصلها را بهبود ببخشد و خطر آسیب دیدگی را کاهش دهد.
بهبود عملکرد اندامهای قلبی و عروقی و از بین بردن چربیها: بسیاری از تمرینات کلیستینکس شامل تمرینات تناوبی به شدت بالا (HIIT) یا تمرینات دایرهای هستند که باعث افزایش ضربان قلب و کالری سوزی میشود.این تمرینات متابویسم را افزایش میهد و باعث کاهش چربیها میشود.
نمونه برنامههای تمرینی کلیستینکس:
با این برنامه در یک جلسه میتوانید تمام عضلاتتان را درگیر کنید.
- دراز و نشست 5 تا 20 بار
- استراحت 30 ثانیه
- اسکوات 5 تا 20 بار
- استراحت 30 ثاتیه
- پلانک 30 تا 40 ثانیه
- 30 ثانیه استراحت
- لانگز هرپا 10 الی 15 مرتبه
- 30 ثانیه استراحت
- طناب 30 ثانیه.
تمرینات رایج کلیستینکس
تنوع حرکات در این ورزش بسیار زیاد است.ولی از جمله تمریناتی که بیشتر افراد در این ورزش میتوانند انجام بدهند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لانگز
- پلانک
- پل باسن
- اسکات
- شنا سوئدی
- کرانچ
- زیر بغل طناب
- ساق پا ایستاده
- پشت پا خوابیده
- دراز و نشست
- بارفیکس
- له پهلو خوابیده به حالت دراز و نشست.
مطالب مرتبط پیشنهادی: