مناسب ترین قرص ضدبارداری برای خانم های ایرانی کدام اســـت؟
قرص های ضدبارداری به طور روزمره اســـتفاده های بسیار زیادی در میان زوجین دارند، قرص هایی کـــه می توانند تقریبا به صورت 100 درصد از باردار شدن جلوگیری کنند اما درباره مضرات و عواقب مصرف آن ها حرف و حدیث های زیادی وجود دارد. قرص‌های ضدبارداری گاه مانند شمشیرهای دو لبه عمل می‌کنند و مصرف نادرست آنها می‌تواند با افزایش خطر سرطان سینه، اضافه وزن، سقط جنین بعد از قطع قرص و … همراه باشد. از طرف دیگر بسته بودن فضای جامعه باعث شده بسیاری از خانم‌ها بدون مراجعه به متخصص زنان به انتخاب خود این داروها را از داروخانه تهیه و مصرف کنند کـــه کاری عقلانی نیست، پس اين مطلب را بادقت بخوانيد.
قرص‌های جدید اثر مردانه‌زایی ندارند
قرص‌های ضدبارداری از 2 بخش هورمونی کاملا متفاوت تشکیل شده‌اند. ماده موثر آنها اتینیل اســـترادیول اســـت و قسمت دوم آنها از پروژسترون تشکیل شده اســـت. از آنجایی کـــه بخش اتینیل اســـترادیول معمولا در همه قرص‌ها ثابت اســـت، قرص‌ها برحسب اینکـــه حاوی چه مقدار از این ماده باشند به قرص‌هایی با دوز بالا یا پایین تقسیم‌بندی می‌شوند. قسمت پروژسترونی قرص‌ها هم قابل تغییر اســـت و انواع مختلفی دارد. برخی از آنها اثر ضد هورمون مردانه و برخی دیگر اثر مردانه‌زایی دارند.
به گزارش نیک شو، اکثر قرص‌های ضدبارداری کـــه در گذشته اســـتفاده می‌شد دارای اثر مردانه‌زایی بودند به جز چند قرصی کـــه اخیرا وارد بازار شده‌اند ازجمله یاسمین، یاز، دیان و مارولون. مکانیسم اثر بیشتر قرص‌های ضدبارداری از طریق توقف تخمک گذاری اســـت اما بخش پروژسترونی قرص نیز باعث کاهش ضخامت لایه داخلی آندومتر می‌شود. این حالت باعث می‌شود اگر هم تخمک‌گذاری انجام شد جنین به راحتی داخل رحم ننشیند. علاوه براین، کاهش ضخامت لایه داخلی رحم باعث مرتب شدن عادت ماهانه و کاهش خونریزی ماهانه می‌شود.
آنهایی کـــه نباید قرص بخورند
مصرف قرص‌های ضد بارداری به مدت کوتاه برای مثال 3 تا 6 ماه معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند. بهتر اســـت همیشه از قرص‌هایی با دوز پایین از جمله یاسمین، یاز، مارولون، دیان 35 یا نوع ایرانی آنها مانند سیپروترون کامپاند یا LD اســـتفاده شود. اگر این داروها در فرد جواب داد دیگر نیازی به اســـتفاده از قرص‌های قوی مثل HD وجود ندارد. قبل از تجویز قرص باید سابقه خانوادگی فرد پرسیده شود کـــه نباید دیابت و فشار خون داشته باشد، وزنش خیلی بالا نباشد، بهتر اســـت سیگار نکشد و سابقه بیماری فلبیت یا لخته شدن خون هم نداشته باشد زیرا این قرص‌ها می‌توانند باعث افزایش لخته یا ترمبوز در بدن شود به خصوص در افراد مبتلا به فلبیت می‌توانند منجر به سکته مغزی، سکته قلبی یا ترومبوز در پاها شوند.
همچنین فردی کـــه قرص ضدبارداری می‌خورد و برای مثال دست یا پایش می‌شکند و مجبور می‌شود مدتی بی‌حرکت باشد بیشتر در خطر ترومبوز قرار دارد تا فردی کـــه قرص مصرف نمی‌کند. علاوه براین کسانی کـــه می‌خواهند عمل جراحی شوند حتما باید از يك ماه قبل مصرف قرص را قطع کنند چون ممکن اســـت احتمال ترومبوز بعد از جراحی در عروق شان زیاد شود.
از روز دوم قاعدگی بخورید نه روز پنجم!
هورمون‌های کنترل‌کننده تخمک‌گذاری (FSH و LH) توسط هیپوفیز ترشح می‌شوند. قرص‌های ضدبارداری با بالا بردن سطح هورمون‌های زنانه باعث می‌شوند بدن تشخیص دهد چون به اندازه کافی هورمون زنانه وجود دارد پس نیازی به ترشح 2 هورمون اصلی FSH و LH نیست بنابراین سطح آنها بسیار کاهش پیدا می‌کند و تخمک گذاری متوقف می‌شود. برای توقف تخمک گذاری تاکید می‌شود قرص‌هایی کـــه جدیدا در بازار هستند از جمله یاسمین، یاز و مارولون حتما از روز دوم عادت ماهانه میل شوند چون این داروها یک مقدار ضعیف‌تر هستند و شروع مصرف از روز پنجم شاید یک مقدار دیر باشد.
متاسفانه دیده شده کـــه حتی داروخانه‌ها به عادت قدیم می‌گویند از روز پنجم قرص میل شود درنتیجه بعضی بارداری‌ها با وجود مصرف قرص اتفاق می‌افتد کـــه می‌تواند خطرناک هم باشد. قرص‌ها اگر از روز پنجم خورده شوند باید درماه اول از یک وسیله پیشگیری دیگر هم اســـتفاده کرد اما اگر از روز دوم خورده شوند از فردای آن روز قرص تاثیرگذار خواهد بود. اگر هم شک و تردید دارید می‌توانید در ماه اول از یک روش جلوگیری دیگر هم اســـتفاده کنید. لازم به ذکر اســـت کـــه مصرف هیچ قرصی بعد از روز هفتم عادت ماهانه دیگر تاثیرگذار نخواهد بود.
قرص‌هایی برای زمان شیردهی
در زمان شیردهی باید از قرص‌های ضدبارداری متفاوتی اســـتفاده كرد. این قرص‌ها مینی پیل نام دارند و فقط حاوی پروژسترون هستند و باید هر روز سر ساعت میل شوند زیرا سطح هورمون‌شان بسیار پایین اســـت تا در شیردهی اختلالی ایجاد نکنند. مکانیسم اثر آنها فقط با نازک کردن لایه داخلی رحم و ممانعت از لانه گزینی اســـت بنابراین خیلی نمی‌توانند جلوی تخمک‌گذاری را بگیرند و فقط در 6 ماهی کـــه خانم به طور کامل شیر می‌دهد موثر هستند.
یعنی اگر کسی شیرخشک به کودکش بدهد تاثیر آن بسیار کمتر می‌شود و بهتر اســـت از روش دیگری همزمان اســـتفاده کند. سایر قرص‌های ضدبارداری نیز بهتر اســـت هر روز سر ساعت خورده شوند اما یک مقدار جای مانور هم دارند. برای مثال اگر فرد هر شب سر ساعت 9 قرص می‌خورد و یک شب آن را فراموش کند و فردا صبح یادش بیفتد می‌تواند قرص فراموش شده را میل کند و شب سر ساعت 9 طبق روال عادی به مصرف قرص ادامه دهد. اما اگر بیشتر از 2 روز فراموش کند دیگر فایده‌ای ندارد و باید آن ماه همزمان از یک روش جلوگیری دیگر نیز اســـتفاده کند.
بعد از 3 ماه آزمایش چربی و قند خون بدهید
این داروها گاهی اوقات سردردهای میگرنی را تشدید می‌کنند یا حتی به وجود می‌آورند زیرا پروژسترون باعث احتباس آب در بدن می‌شود. اســـتروژن موجود در قرص نیز گاهی اوقات باعث بزرگ‌تر و دردناک شدن سینه‌ها می‌شود. اگر بیمار می‌خواهد قرص را طولانی مدت مصرف کند حتما باید 3 ماه بعد از شروع مصرف، سطح چربی‌های بدنش از جمله کلسترول و تری‌گلیسیرید و همچنین قند خونش را اندازه‌گیری کند زیرا این قرص‌ها در تعداد کمی از افراد می‌تواند باعث افزایش چربی‌ها و قند خون شوند کـــه اگر این مشکلات با رژیم غذایی همزمان، اصلاح نشوند باید مصرف قرص قطع شود.
فقط برای موارد اورژانسی!
قرص‌های اورژانسی یا «Morning-After Pills»در گذشته بیشتر از نوع HD بودند، درحال حاضر قرص‌های پروژسترونی به نام لونژیل موجود هستند کـــه فقط پروژسترون دارند. طریقه مصرف‌شان هم به این صورت اســـت کـــه يك عدد بعد از رابطه جنسی و يك عدد 12 ساعت بعد خورده می‌شود. این داروها فقط در 72 ساعت اول بعد از مقاربت قابل اســـتفاده هستند و هرچه زودتر مصرف شوند تاثیرگذاری‌شان هم بیشتر اســـت. مصرف این قرص‌ها باید محدود باشد چون درصد موفقیت‌شان در حد 85 درصد اســـت و اصلا جلوی تخمک گذاری را نمی‌گیرند بلکـــه سطح هورمون را بالا می‌برند و بعد سطح هورمون دوباره پایین آمده و یک قاعدگي اتفاق می‌افتد، درنتیجه بارداری رخ نمی‌دهد. بهتر اســـت خانم‌هایی کـــه رابطه دارند این قرص را در منزل داشته باشند تا اگر کاندوم پاره شد یا خوردن قرص ضدبارداری فراموش شد بتوانند از آن اســـتفاده کنند
خطر سقط جنین
برخی افرادی کـــه برای مدت طولانی از قرص‌های ضدبارداری اســـتفاده می‌کنند بعد از قطع قرص دچار عادت ماهانه نشدن یا آمنوره بعد از قطع قرص می‌شوند زیرا یکی از مکانیسم‌های اثر قرص‌ها بالا بردن هورمون شیر یا پرولاکتین اســـت. قاعدگي‌ها معمولا باید چند ماه بعد از قطع قرص برگردند و اگر برنگردند یعنی تخمک‌گذاری انجام نمی‌شود و شانس بارداری کم می‌شود. در این صورت فرد باید حتما از لحاظ هورمونی بررسی شود. اما اگر قرص برای مدت کوتاه اســـتفاده شود معمولا این حالت رخ نمی‌دهد. مصرف طولانی‌مدت باعث می‌شود ضخامت آندومتر آنقدر نازک شود کـــه گاهی اگر بارداری هم اتفاق بیفتد منجر به سقط می‌شود.
بالای 40 سال با احتیاط
معمولا بدن همه افراد به قرص‌ها یکسان جواب نمی‌دهد. ممکن اســـت یک نفر بیشتر با یاز سازگاری داشته باشد و فردی دیگر با یاسمین یا دیان و … بنابراین باید قرص‌ها را امتحان کرد. در هر صورت بهتر اســـت در مرحله اول از داروهای جدید مثل یاز، یاسمین، دیان، مارولون و … اســـتفاده كرد و بعد اگر مشکلی بود نوع قرص را عوض کرد. لازم به ذکر اســـت کـــه سیگاری‌های بالای 35سال بهتر اســـت اصلا از قرص‌های ضد بارداری اســـتفاده نکنند. همچنین در افراد بالای 40سال باید خیلی با احتیاط تجویز شوند.
بیشتر از 4 سال مصرف نکنید!
اســـتفاده از این قرص‌ها به مدت طولانی و بدون توقف اصلا توصیه نمی‌شود. همانطور کـــه ذکر شد این قرص‌ها حاوی هورمون اتینیل اســـترادیول هستند. در واقع گروه اتینیلی کـــه به این اســـتردیول اضافه شده اســـت باعث می‌شود هورمون به مدت طولانی در بدن باقی بماند، یعنی اگر قرصی امروز قطع شود چند ماه طول می‌کشد تا کل دارو از بدن خارج شود و از آنجایی کـــه این هورمون می‌تواند تحریک‌کننده سرطان سینه باشد توصیه می‌شود قرص با فواصل 3 ماهه اســـتفاده و يك ماه توقف یا 6 ماهه اســـتفاده و 2 ماه توقف مصرف شود. درکل اســـتفاده از قرص بیشتر از 4 سال به خصوص به طور ممتد خیلی توصیه نمی‌شود.
مطالب بیشتر:
نکاتی درباره قرص ضدبارداری چالشی برای خانم ها
معرفی اسفنج جلوگیری از بارداری +طرز اســـتفاده
