معرفی انواع فرمت ها و کدک های فیلم ها

معرفی انواع فرمت ها و کدک های فیلم ها

فرمت های تصویری ویژه فیلم ها در انواع مختلفی وجود دارنــد، از MP4 گرفته تا MKV که این روزها زیاد با آن سر و کار داریم. اگر به تماشای فیلم های گوناگون نشسته باشید حتما انواع مختلف فرمت های فیلم را میشناسید. امــا آیا تا بحال دلیل وجود انواع فرمت های تصویری بــرایتان سوال شده اســت؟ مگر امکان توافق بر سر یک فرمت و اســتفاده همیشگی از آن در همه جا وجود ندارد؟ بــرای فایل‌های ویدیویی، پسوندهای زیادی موجود است. اگرچه برخی از آن هــا منسوخ شده و دیگر کاربردی ندارنــد،

امــا هنوز تعداد قابل توجهی مورد اســتفاده قرار میگیرند. شرایطی را در نظر بگیرید که یک فایل ویدیویی تنها در یک فرمت موجود اســت، آنهم فرمتی که توسط دستگاه شما پشتیبانی نمی‌شود!

بعنوان مثال ممکن اســت یک فایل ویدیویی را با فرمت MOV دریافت کرده و مشاهده نمایید ، تلویزیون هوشمند قدیمی شما از آن پشتیبانی نمیکند. در این زمان مجبورید تا به جای تماشای ویدیو در تلویزیون عریض و بزرگ خود، به تماشای آن در لپ تاپ کوچکتان رضایت دهید. این تنها مثال کوچکی از زمانهایی اســت که همه ما بــرای پخش یک فایل ویدیویی به مشکل برخورده ایم.

معرفی انواع فرمت های تصویری و کدک‌ها

فایلهای چندرسانه‌ای از دو بخش ظرف و کدک تشکیل شده‌اند. تفاوت بین این دو، همان چیزی اســت که بیشتر کاربران را سردرگم می کنــد، امــا وقتی فرق میانشان را متوجه شوید، دلیل ارجحیت برخی از انواع فرمت های تصویری و کدک‌ها به بقیه را درک خواهید کرد. وقتی یک فایل ویدیویی را به همراه یک پسوند مشاهده میکنید، در واقع در حال مشاهده نوع ظرف آن هستید.

نوع ظرف مشخص میکنــد چه نوع دیتایی باید در فایل نگهداری شده و همچنین این دیتا چگونه در درون فایل مرتب شود. به عنوان مثال، ممکن اســت یک فرمت ظرف، فقط بــرای یک ترک ویدیویی، یک ترک صوتی و یک زیرنویس فضا داشته باشد. نکته اینجاســت که نوع ظرف، به طور حتم نحوه کد شدن دیتا را مشتخص نمی کنــد. امــا منظور از کد شدن در اینجا چیست؟

چگونه ویدیوهای یوتیوب را به فرمت صوتی MP3 تبدیل کنیم؟

به گزارش نیک شو، یک فیلم خام، حجم بسیار بسیار زیادی دارد و ممکن اســت یک ترک یک دقیقه‌ای، بسته به رزولوشن و نرخ فریمی آن، تا چندین گیگابایت فضا اشغال کند. به همین دلیل ترک‌های ویدیویی می‌بایست پیش از رایت شدن بر روی سی دی و یا قرارگیری در اینترنت به منظور دانلود، تا رسیدن به یک حجم معقول فشرده‌ شوند. متدهای فشرده‌سازی زیادی وجود داشته و هر کدام مزایا و معایب خود را دارنــد. وقتی درباره کدک ویدیو صحبت می‌کنیم، موضوع اصلی بحث درست تفاوت میان روش‌های فشرده‌سازی اســت. نکته مهم اینجاســت که فایل‌های ظرف می‌توانند چندین کدک را پشتیبانی کنند.

همینجاســت که مشکلات پخش به خاطر وجود انواع فرمت های تصویری و کدک‌ها ظهور می‌کنند. حتی اگر دستگاه شما نحوه خواندن فرمت ظرف ویدیوی MP4 را بداند، بعید نیست تا از نحوه رمزگشایی ترک ویدیویی درون این فایل MP4 اطلاعی نداشته باشد. این ترک ممکن اســت به صورت Xvid ،x264 و یا x265 رمز شده باشد. یک مشکل متداول دیگر، عدم توانایی دستگاه بــرای خواندن ترک صوتی اســت که ممکن اســت به وسیله یکی از بی‌شمار متدهای فشرده‌سازی رمز شده باشد.

ظرف‌های ویدیویی رایج

اگرچه از زمان وجود سیستمهای کامپیوتری انواع فرمت های تصویری معرفی شده و برخی از آن هــا هنوز وجود دارنــد، امــا تعداد انگشت‌ شماری به صورت روزمره و متداول اســتفاده می‌شوند. وقتی یک فایل را از اینترنت دانلود می‌کنید، به احتمال 99 درصد نوع ظرف آن یکی از سه مورد زیر اســت. (AVI (Audio Video Interlaced : این ظرف بــرای اولین بار در سال 1992 توسط مایکروسافتمعرفی شد. ویدیوهای با پسوند AVII را باید محبوب‌ترین فایل‌های چندرسانه‌ای در کل دهه 90 و همچنین ابتدای دهه 2000 دانست.

این ظرف تنها قادر به جای دادن ترک‌های ویدیویی و صوتی بوده و حتی قادر اســت تا چندین ترک را در خود جای دهد، امــا ویژگی دوم آن کمتر اســتفاده میشود. قابلیت خواندن فایل‌های با پسوند AVI تقریبا جهانی اســت، امــا برخی از محدودیت‌ های آن در پشتیبانی از روش‌های فشرده‎سازی، کار با AVI را کمی مشکل می کنــد.

(MKV (Matroska Video Container : بــرای اولین بار در سال 2002 شاهد این فرمت بودیم. فرمت Matroskaa علاوه بر رایگان بودن، یک اســتاندارد متن باز نیز محسوب می‌شود و به همین دلیل با گذر زمان به روز باقی مانده اســت. MKV تقریبا تمامی کدک‌های ویدیوییی و صوتی را در خود جای می‌دهد، علاوه بر اینکه از چندین زیرنویس نیز پشتیبانی می کنــد.

پشتیبانی از منوهای DVD و دسته‌بندی ویدیوها را باید از دیگر امکانات MKV عنوان کرد که آن را به انعطاف‌پذیرترین فرمت کنونی تبدیل کرده‌اند. به عنوان نمونه، یک DVD را در نظر بگیرید که شامل چند ویدیو اســت و دسترسی به تمامی آن هــا از طریق یک منوی شکیل ممکن شده اســت. اگرچه محبوبیت این فرمت ظرف در حال افزایش اســت، امــا هنوز به صورت جهانی پشتیبانی نمی‌شود.

MP4 (MPEG-4 Version 2) : این فرمت ظرف بــرای اولین بار در سال 2001 معرفی و دو سال بعد مجددا بازنویسی شد. نزدیک‌ترین ظرف به MP4 را باید QuickTimee دانست، چرا که هر دو از فرمت MPEG-4 اســتفاده می‌کنند.

بهر حال MP4 خیلی سریع جایی QuickTime را گرفت و با سرعت زیادی با گذر زمان پیشرفت کرد. اگرچه این ظرف از کدک‌های ویدیویی و صوتی بسیار زیادی پشتیبانی می کنــد، امــا اغلب شاهد اســتفاده از کدک‌های ویدیویی H.263 و H.264 و همچنین کدک صوتی AAC در آن هستیم. پشتیبانی از زیرنویس را باید دیگر قابلیت MP4 دانست.

معرفی انواع کدک‌های ویدیویی

هنوز هم کل جهان درباره اســتفاده از یک متد رمزنگاری و فشرده‌سازی به توافق نرسیده و اســتاندارد مشخصی در این باره وجود ندارد، امــا خبر خوب اینجاســت که اغلب ویدیوها یکی از چهار کدک ذکر شده در زیر را اســتفاده می‌کنند. خبر خوب دیگر، پشتیبانی از این چهار کدک توسط اغلب دستگاه‌ها و نرم افزارهای پخش‌کننده اســت.

WMV (Windows Media Video) : کدک WMV بــرای اولین بار در سال 1999 و به عنوان کدک اختصاصی مایکروسافت معرفی شد تا در فرمت ظرف اختصاصی همین شرکت یعنی ASF مورد اســتفاده قرار بگیرد. فایل با پسوند WMV، در واقع یک ظرف ASF دارای یک ترکک ویدیویی WMV اســت، امــا ترک‌های ویدیویی WMV همچنین قابل ذخیره‌سازی در ظرف‌های AVI و MKV نیز هستند. اغلب دستگاه‌های مایکروسافت هنوز از این فرمت پشتیبانی می‌کنند، هر چند با گذر زمان شاهد کاهش محبوبیت آن هستیم.

Xvid (H.263/MPEG-4 Part 2) : این کدک بــرای اولین بار در سال 2001 به عنوان یک اســتاندارد متن باز و رقیب جدی کدک DivXX معرفی شد و در مدت زمانی کم، به محبوبیتی باورنکردنی رسید. با اســتفاده از Xvid می‌توان حجم فیلم‌های DVD را تا رسیدن به حجمم CD کاهش داد، بدون اینکه کیفیت، کاهش قابل توجهی پیدا کند. پشتیبانی از Xvid توسط بسیاری از پخش‌کننده‌ها، مزیت دیگر این کدک اســت.

x264 (H.264/MPEG-4 AVC) : این کدک بــرای اولین بار در سال 2003 معرفی شد. H.264 را باید شناخته شده‌ترین اســتاندارد رمزنگاری در ویدیوهای Blu-rayy و همچنین محبوب‌ترین اســتاندارد رمزنگاری در سیستم‌های پخش آنلاین دانست. در مورد محبوبیت وو کاربرد این کدک، کافی اســت بدانید سرویس‌های پخش آنلاینی همچون YouTube و Vimeo از H.264 اســتفاده می‌کنند. x264 در واقع یک پیاده‌سازی منبع باز بــرای این کدک اســت که به ازای ارائه کیفیت بالا، حجم معقولی را اشغال می کنــد.

x265 (H.265/MPEG-H HEVC) : در بین انواع فرمت‌ها و کدک‌های تصویری ، H.265 را باید جدیدترین دانست که بــرای اولین بار در سال 2013 به عنوان کدک بهبود یافته H.264 معرفی شد. در H.265، شاهد افزایش فشرده‌سازی به میزان دو برابر هستیم،

در حالیی که کیفیت آن همچنان همانند H.264 باقی مانده اســت. پشتیبانی از رزولوشن‌های بالا تا 8K را باید برتری محض این کدک دانست. در واقع H.265، بهترین کدک عرضه شده تا امروز اســت، چرا که از بالاترین رزولوشن‌ها پشتیبانی کرده و از طرفی دیگر، فشرده‌سازی فوق‌العاده زیادی دارد.

x265 پیاده‌سازی منبع باز این کدک اســت. از آنجایی که برخلاف بسیاری از انواع فرمت های تصویری و کدک‌ها، تنها 4 سال از زمان معرفی H.265 می‌گذرد، تعداد زیادی از دستگاه‌ها و پخش‌کننده‌ها از آن پشتیبانی نمی‌کنند. بر اساس کدک انتخاب شده، تعادل متفاوتی میان کیفیت ویدیو و همچنین سایز فایل برقرار می‌شود. به همین دلیل اســت که فردی می‌تواند یک فیلم Blu-ray با رزولوشن 1080p را با اندازه کمتر از دو گیگابایت ایجاد کند،

در حالیکه ممکن اســت حجم نهایی فیلم مشابه فردی دیگر، با وجود اســتفاده از رزولوشن پایین‌تر در حد 720p، بیش از پنج گیگابایت باشد! کیفیت بالاتر ویدیوهای Vimeo در مقایسه با Youtube با وجود اســتفاده از رزولوشن‌های برابر، توجیح یکسانی دارد. روش کدبندی ویدیو و فشرده‌سازی آن فوق‌العاده مهم اســت.

کدام یک از انواع فرمت های تصویری بهتر اســت؟
در دو شرایط، محبورید تا انواع فرمت های تصویری را سبک و سنگین کنید :

شرایطی که در حال ایجاد یک فایل ویدیویی بوده و می‌بایست قابلیت پخش و همچنین مزایا و معایب انواع فرمت های تصویری و کدک‌ها را در نظر بگیرید. این موضوع که چند درصد از کاربران قادر به پخش یک کدک خاص هستند، اهمیت فوق‌العاده بالایی دارد.

بعد از آن، باید به فکر افزایش کیفیت و از طرفی کاهش حجم باشید تا کاربران بیشتری آن را دانلود کرده (حجم کمتر) و بیشتر تحت تاثیر ویدیو قرار بگیرند (کیفیت بالاتر).شرایطی که در حال دانلود یکی فایل بوده و بین انواع فرمت های تصویری به شما حق انتخاب داده شده اســت. ابتدا باید امکان پخش آن را در نظر گرفته و سپس تعادل میان حجم و کیفیت را اولویت قرار دهید. کیفیت بالا به ازای اشغال چند گیگابایت فضا، بی‌فایده اســت.

بــرای ظرف، MP4 را انتخاب کنید تا خیالتان از بابت امکان پخش و پشتیبانی جهانی آن راحت باشد. از طرفی دیگر، محبوبیت فوق‌العاده بالای MKV به دلیل ارائه امکانات بیشتر و همچنین انعطاف‌پذیری بالا غیر قابل انکار اســت. باید رفته رفته به فکر مهاجرت از MP4 به MKV باشید.بــرای کدک ویدیو، بهترین پیشنهاد H.264 اســت، چرا که پشتیبانی گسترده‌ای داشته و تعادل بسیار قابل قبولی بین کیفیت و حجم برقرار می کنــد. از آنجایی که در آینده نه چندان دور رزولوشن‌های 4K و حتی 8K به صورت متداول درخواهند آمد، باید در آن زمان به فکر مهاجرت از H.264 به H.265 باشید.