علت لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان و کودکان و راه درمان

علت لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان و کودکان و راه درمان

لکنت زبان مشکلی است که در دوران های مختلف زندگی ممکن است برای هر کسی پیش بیاید ، این مشکل دلایل روانی و ژنتیکی دارد که هرکدام کاملا قابل درمان شدن هستند. اگر از دوران کودکی برای درمان لکنت اقدام نمایید بسیار ایده آل خواهد بود. برخی کودکان در دوره ای از زندگی دچار لکنت زبان می شوند. این دوره امکان دارد خیلی کوتاه و گذرا باشد، اما در بسیاری اوقات لکنت زبان کودکان شدید شده و برای روابط آنان به اعتماد به نفس‌شان لطمه وارد می کند. خیلی مواقع خانواده ها در مورد لکنت کودکان و نوع برخورد درست با آن ها نگران هستند.

 

لکنت زبان

لکنت زبان در حقیقت یک نوع از اختلال گفتاری ست که در گروه اختلالات عصبی رشدی قرار می گیرد. لکنت مشکل در روش معمولی حرف زدن است که شکل‌های مختلفی مثل تکرار یا کشیدن حروف اول، بیان پر فشار بخش اول کلمه توقف کامل کلمه یا حذف تلفظ کلمه را شامل می شود.

 

سنین ابتلا به لکنت

این مشکل در هر سنی می تواند رخ دهد اما در رده سنی 2 تا 4 سال شایع تر می باشد. پسران بیشتر از دختران دچار لکنت زبان می شوند. لکنت زبان معمولا بین 18 تا 24 ماهگی شروع شده و تا حدود 5 سالگی ادامه دارد. در حدود 6- 7 سالگی که با شروع مدرسه همراه است، کودک بدلیل شرایط هیجانی و افزایش اظطراب، احتمال بروز لکنت بیشتر شود.

لکنت زبان به اعتماد به نفس لطمه می زند

 

علت لکنت زبان

بروز لکنت زبان در کودکان می تواند منشا زیستی و روانی داشته باشد.

 

علل زیستی

– یکی از علل لکنت زبان دلایل ژنتیک است. در حدود 60% کسانی که دچار لکنت زبان شده اند، در خویشاوندان نزدیکشان افراد دچار لکنت زبان داشته اند.

 

– لکنت زبان در کودکان می تواند به علت مشکل در فرایندهای مغزی و نقص در کارکرد محل های درگیر در تکلم در مغز بوجود آید.

 

علل روانی

– لکنت زبان در کودک می تواند به علت اضطراب ها و استرس های محیطی در کودکان ایجاد شود. بنابراین لکنت کودک را یکی از نشانه ها و علائم استرس در کودکان می‌دانند. برای اطلاع کامل از استرس در کودکان کلیک کنید.

 

– خیلی از کودکانی که در معرض ترس های ناگهانی و شدید قرار گرفته اند، در سنین خردسالی دچار اضطراب می شوند. معمولا اختلال استرس پس از سانحه در کودکان می تواند علت اصلی لکنت باشد.

 

– مشکلات عاطفی مثل محرومیت ها و جدایی های ناگهانی از والدین در سنین کم می تواند در بروز لکنت یا تاخیرهای کلامی موثر باشد. داشتن اضطراب جدایی بر تشدید این اختلال می افزاید. برای اطلاع از نشانه ها و درمان اضطراب جدایی کلیک کنید.

لکنت زبان می تواند منجر به لطمه به رابطه عاطفی شود

 

راهکارهایی برای کمک به کودک دچار لکنت زبان

در اینجا به ذکر چند راهکار توسط مراقبین پرداخته ایم:

– علت بررسی شود. اگر علت لکنت یک ترس محیطی یا مشکل عاطفی است، حتما باید عوامل بوجود آورنده آن بررسی و رفع شود.

 

– از سرزنش پرهیز کنید و با لحن عیب جویانه در مورد لکنتش صحبت نکنید ” برای مثال چرا اینطوری حرف می زنی”.

 

– در زمان عصبانیت لکنت کودک بیشتر می شود پس سعی کنید در زمان عصبانیت آرامش خود را حفظ کنید و سعی کنید با توهین و تهدید خشم او را بیشتر نکنید.

 

– مراقب باشید اطرافیان کودک هرگز به خاطر حرف زدنش او را مسخره نکنند. این کار اعتماد به نفس او را به شدت کاهش داده و مشکل لکنت او را بیشتر می کند.

 

– استرس های کودک می تواند بروز لکنت زبان را بیشتر کند. بنابراین سعی کنید تا حد ممکن محیط کودک محیط آرام و به دور از تنش و استرس باشد.

 

– کلام این کودکان ممکن است با دشواری و طولانی تر انجام شود. هرگز بین صحبت های کودک را قطع نکنید و سعی کنید وسط حرفش نپرید.

 

– سعی کنید به صحبت های کودک توجه کامل داشته باشید. و به دلیل لکنت داشتن حرف هایش را نادیده نگیرید.

 

– می توانید وقتی کودک در حرف زدنش دچار مشکل می شود، ابتدا با آرامش به حرف هایش گوش دهید. سپس در پاسخ یا تایید او آرام و شمرده حرف زدن کلام خود را الگو قرار دهید.

 

– از ترساندن، تهدید و تنبیه بدنی کودک به شدت پرهیز شود. این شیوه های تربیتی مشکل او را چند برابر می کند.

 

– در صورت بهبود نیافتن یا شدت گرفتن مشکل بهتر است کودک را نزد روانشناس یا گفتاردرمانگر ببرید. گاهی مشکل در اثر اضطراب و ترس عمیق در کودک ایجاد می شود که در این صورت حل ریشه ای مشکل با کمک مشاوره کودک ممکن است ضرورت داشته باشد.

باید به حرف اشخاصی که لکنت زبان دارند کاملا گوش کنیم

 

چه زمانی از متخصص کمک بگیریم؟

لکنت زبان خیلی اوقات گذراست و تا حدود 5 سالگی از بین می رود. اما گاهی اوقات پس از این سن از بین نمی رود یا شدت آن بیشتر می شود و یا همراه با مشکلاتی مثل حرکات صورت و اختلال تیک همراه شود. بهتر است برای ارزیابی و مداخله به متخصص مراجعه شود. به خصوص در موقعیت هایی که فشار یا توقف کلام در کودک شدت بیشتری گرفته یا کودک سعی می کند از موقعیت های حرف زدن اجتناب کند. گاهی مشکلات درون خانه به قدری است که والدین قبل از آن که به موضوع لکنت زبان کودک بپردازند، نیاز است با دریافت مشاوره خانواده و یا زوج درمانی به حل مسئله و تعارضات خانه بپردازند.

 

وظایف گفتاردرمانگر

ملاقات با مراجعان و گرفتن تست‌های مختلف برای تشخیص مشکلات خاص آن‌ها

 

برنامه ریزی جلسات درمانی مراجعان

 

انتخاب مناسب‌ترین روش‌های درمانی با توجه به شرایط هر فرد مراجعه کننده و اجرای آن‌ها

 

حمایت و پشتیبانی از مراجعان در مواقع لزوم

 

همکاری نزدیک با سایر متخصصان (مانند پزشک، شنوایی سنج، معلم و …) برای رسیدن به نتایج درمانی بهتر

 

راهنمایی والدین یا اطرافیان در خصوص روش‌های حمایتی آن‌ها نسبت به فرد

 

کمک در جهت استفاده بهتر از گفتار و پیش گیری از بروز هر نوع اختلال به افرادی که از گفتار خود به صورت حرفه‌ای استفاده می‌کنند مانند خواننده ها، گوینده‌ها و …

 

آموزش روش‌ها و توصیه‌های پیشگیرانه به کودکان، مادران، معلمان و …

 

نگهداری پرونده‌های مراجعان

پشتیبانی روحی از افرادی که لکنت زبان دارند لازم و ضروری است

 

مهارت و دانش مورد نیاز گفتار درمانگر

توانایی ایجاد ارتباط مناسب و نزدیک با مراجعان در هر سنی

 

داشتن صبر و حوصله زیاد (که البته یکی از مهمترین ویژگی‌های یک گفتار درمان خوب همین است)

 

خلاقیت در انتخاب روش‌های درمانی متناسب با وضعیت مراجعان

 

توانایی حل مساله

 

توانایی ایجاد انگیزه در مراجعان برای انجام تمرینات و ادامه دادن جلسات درمان

 

توانایی آموزش به والدین و اطرافیان فرد برای تمرین کردن با او

 

توانایی کار فردی و تیمی

 

توان استفاده از کامپیوتر و اینترنت

 

آشنایی با زبان انگلیسی (به دلیل محدود بودن منابع فارسی)

 

آشنایی با زبان‌های محلی (برای مراجعان خاص)

 

روش‌های گفتاردرمانی در منزل

۱. فلش کارت‌ها

چند فلش کارت در مقابل کودک خود قرار داده و از او بخواهید که آنچه را که میبیند، سریعا بخواند و بگوید، با چند کارت شروع کنید و تعداد تصاویر را به سرعت افزایش دهید. اگر فرزند شما با کلمات خاصی مبارزه کند، شما درک می‌کنید که در آن شما باید زمان بیشتری را سرمایه گذاری کنید. کارت‌های مخصوص کودکان سوالات ساده‌ای را برای کودک شما به همراه دارد، یک کارت را انتخاب کنید و به آرامی یک مکالمه در مورد آن آغاز کنید. این استراتژی ممکن است به ایجاد یک مکالمه‌ی خوب با فرزند شما بیانجامد.

 

سؤالاتی مانند:”الان دوست داری چه هدیه‌ای بگیری؟ “،

“اگر می‌توانستی یک چیز را در مورد مدرسه تغییر دهی، این چه چیزی است؟ ”

 

۲. تمرین با آینه

آیینه، میتواند یه انعکاس عملی از صحبت کردن برای کودک باشد، اغلب کودکان طرز صحیح استفاده از دهان برای ادای صحیح کلمات را نمیدانند، صحبت کردن در مقابل یک آینه، کمک می‌کند تا یک کودک ببیند چگونه دهان خود را در هنگام ساخت این صدای خاص، حرکت دهد. در مقابل آینه ایستاده و هر صدا را برای کودک خود تولید کنید؛ سپس، به آن‌ها کمک کنید تفاوت‌ها را از طریق آینه تشخیص دهند.

 

۳. لی لی بازی کنید

این بازی، باعث می‌شود کودک شما ۹ بار کلمه تکرار کند با کلماتی که می‌خواهید فرزندتان را تمرین دهید، شروع کنید. یک زمین لی لی با ۹ شماره ترسیم کنید و هربارکه کودک میخواهد بازی کند، یک کلمه را به او بگویید تا با هر بار پریدن آن را تکرار کرده و بازی کند. دور جدید را با کلمه‌ی جدید آغاز کنید. شما می‌توانید با کلمات کمتری شروع کنید و آن‌ها را به تدریج افزایش دهید هنگامی که آن‌ها با گفتن کلمات به درستی بازی را کامل می‌کنند، آن‌ها را با هدیه‌ای خوشحال کنید این کار اعتماد به نفس کودک را افزایش می‌دهد.

 

توپ بازی کنید (استپ هوایی)

توپ را برای کودک خود پرتاپ کرده و هربار یک کلمه را بگویید که کودک شما نیز آن را تکرار کند.

 

پیاده روی

اگر در جایی با بچه خود راه می‌روید، برای هر تکرار درست کلمه، یک قدم به جلو بردارید. میتوانید این کار را در پارک یا مسیر‌های مختلف دیگر انجام دهید علاوه بر بازی کردن با فرزندتان، فرزندان شما نیاز دارند که ماهیچه‌های دهان خود را نیز ورزش دهند.

 

حباب بسازید

از کودک خود بخواهید بادکنک باد کند، این کار علاوه بر کنترل تنفس به تقویت عضلات صورت و لب‌ها نیز کمک میکند.

 

ساز دهنی بزنید

نواختن ساز دهنی، به کنترل تنفس و فشار لب‌ها کمک میکند، اگر کنترل تنفس کودک شما ضعیف است، از او بخواهید صدای قویتری با ساز دهنی ایجاد کند، واگر لب‌های او ضعیف است، بر نواختن نت‌ها در زمان‌های مختلف تمرکز کنید.

ورزش هایی که روح و روان را می سازند می توانند برای لکنت زبان هم مفید باشند

 

گرفتگی زبان ناگهانی در بزرگسالان

علت لکنت زبان یا گرفتگی زبان در کودکان معمولاً ناشی از شکل نگرفتن مسیرهای عصبی مغز است که با بزرگ شدن کودک به تدریج درمان می شود. ولی بزرگسالان هم در مواردی به لکنت زبان دچار میشوند که لکنت اکتسابی یا دیررس می گویند. این نوع لکنت اغلب در اثر سکته های مغزی ایجاد می شود ، حتی عواملی مانند ضربه به سر و مسائل عاطفی منجر به ایجاد لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان می شود.

 

از عوامل مهمی که باعث ایجاد لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان می شود میتوان به فشارهای عصبی، کم بودن ميزان اعتماد به نفس، خجالتی بودن فرد؛ عدم تمرکز و عدم توانایی برقراری روابط با دوستان را نام برد.

 

بررسی ها نشان می دهد که افراد بالغی که عصبی، خجالتی، پرخاشگر، احساساتی و ناپایدار هستند، بیش تر به لکنت دچار می شوند. این مورد به همین ترتیب در ميزان خویش دوستی و اعتماد به نفسشان هم دچار مشکل می شوند. بنابرین برای از بین بردن آن باید فرد از نظر ذهنی و درونی خود را به سطح خوبی برساند تا بتواند این موانع را که بر گرفتگی زبان می افزایند، از میان بردارد.

 

پیش بینی این که آیا لکنت زبان در کودک برای مدت طولانی ادامه دارد، خيلي حیاتی و ضروری است. این کار را بصورت دقیق با استفاده از ازمایش، مشاهده و مصاحبه انجام می دهند. ولی پیش بینی احتمال این که لکنت زبان در یک کودک بزرگتر یا بزرگ سال برای طولانی مدت بصورت مداوم ادامه دارد، آنچنان اهمیتی ندارد زیرا به احتمال زیاد مشکل به اندازه ای طولانی بوده است که ديگر نیازی به پیش بینی نیست و شخص باید در اولین فرصت به درمان اقدام کند.

 

درمان شکل دهی روانی گفتار

کنترل و نظارت بر سرعت گفتار- این درمان ممکن است شامل تمرین حرف زدن روان در سرعت بسیار پائین، با استفاده از جملات و عبارات کوتاه باشد. به شخص اموزش داده می شود تا حروف صامت و صدادار را بکشد در حالیکه سعی می کند بدون انقطاع و وقفه حرف بزند. شخص با تمرین کردن به تدریج میتواند با سرعت بالاتر و با جملات و عبارات بلندتر به صورت روان حرف بزند. اگر جلسات با اسیب شناس بطور منظم ادامه پیدا کند، بیماران نرخ موفقیت بالاتر و بلند مدت تری خواهند داشت- این امر از عود و بازگشت لکنت هم جلوگیری می کند.

 

کنترل تنفس- بیمار همراه با تمرین کردن گفتار طولانی مدت، چگونگی تنظیم تنفس خویش را هم فرا می گیرد. همچنین ، شرطی شدن فعال، آواسازی و نحوه گفتار( لب ها، آرواره و زبان) هم وجود دارد.

فشارهای عصبی در طول زندگی می توانند لکنت زبان ایجاد کنند

 

درمان اصلاح گرفتگی زبان

در این علاج به جای سعی برای حذف گرفتگی زبان ، هدف اصلاح آن است بگونه ای که ادای کلمات اسان تر شده و نیاز به تلاش کمتری داشته باشد. این درمان بر این قاعده استوار است که درصورتی که استرس باعث تشدید گرفتگی می شود، لکنت زبان( گرفتگی زبان ) اسان همراه با اجتناب و ترس کم تر باعث کم تر شدن این حالت خواهد شد. چارلز ون ریپر درمان اصلاحی بلوک را در سال ۱۹۷۳ معرفی کرد که شامل ۴ مرحله است.

 

مرحله یک( شناسایی)- درمانگر و بیمار رفتار اصلی، رفتار ثانویه و احساسات و حالاتی که همراه با لکنت زبان رخ می‌دهند را شناسایی می کنند.

 

مرحله دو( حساسیت زدایی)- بیمار رفتار لکنت را جهت تلاش برای کاهش ترس و اضطراب ثابت نگه می دارد- این حالت شامل مواجهه با اصوات، کلمات و حالات دشوار( به جای پرهیز از آن ها) و ایجاد لکنت در گفتار از روی عمد ( لکنت داوطلبانه) می باشد.

 

مرحله سه( اصلاح)- بیمار لکنت زبان اسان را یاد می گیرد. او چگونگی انجام این رفتار را فرا می گیرد:الف) لغو کردن ( cancellations)- توقف عدم روانی گفتار، ایجاد وقفه برای یک لحظه و بعد تکرار لغت. ب) خارج شدن ( pull- outs)- خروج از حالت عدم روانی گفتار و انجام گفتار روان. پ) مجموعه های اماده سازی ( preparatory sets)- پیش بینی کلماتی که باعث لکنت میشوند و استفاده از حالت لکنت اسان برای آن کلمات.

ترس و اضطراب باید در زندگی افراد دارای لکنت زبان کاهش داده شود

 

مرحله ۴( تثبیت)- بیمار تکالیف هایی را جهت تمرین آماده می کند و شیوه های preparatory sets و pull- outs را به صورت خودکار انجام می دهد و تصوری که از خویش دارد را از یک شخص دارای لکنت زبان( گرفتگی زبان ) به شخصی که اکثر وقت ها روان صحبت می کند ولی گهگاه لکنت خفیفی دارد، تغيير می دهد.

 

درمان گرفتگی زبان یا لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان

در درمان لکنت زبان از روش های مختلفی استفاده می شود که بعضی از این روشها مبتنی بر کنترل و نظارت بر سرعت گفتار بوده و بعضی ديگر مبتنی بر اصلاح گرفتگی زبان است.

 

در روش کنترل سرعت گفتار از جملات کوتاه استفاده می شود و شخص تلاش می کند با سرعت پائین جملات را بیان کند. هر چه قدر سرعت بیان پائین باشد، شخص راحت تر میتواند کلمات را ادا کند. همچنين در این شیوه حروف صدادار کشیده بیان می شود تا شخص بدون وقفه حرف بزند. در روش فوق تنفس شخص هم کنترل می شود و با تنظیم تنفس شرایط گفتار شخص بهبود می یابد.

 

در روش اصلاح گرفتگی زبان ، سعی می شود گفتار و بیان شخص اصلاح شود و با کاهش استرس و ترس فرد درمان را در چهار مرحله( کشف و شناسایی – از بین بردن آلرژی – اصلاح و تثبت) به سرانجام می رسانند.

 

مراحل درمان کامل لکنت زبان بزرگسالان در مراکز درمانی

۱- بررسی لکنت زبان، شخصیت و رفتار شخص

 

۲- واکاوی شکل مواجهه شخص با لکنت زبان خویش، محیط اطراف، اعضای خانوادگی و اعضایی که به دنبال درمان هستند.

 

۳- واکاوی امکانات رفت وآمدی، مجموعه علایق و اهداف، شیوه و منش زندگی و هم ميزان جدیت و پیگیری شخص و اعضا اصلی وابسته به او.