علت حالت تهوع صبحگاهی +روش درمان
اگر صبح ها از خواب بیدار می شوید و بدون هیچ دلیلی حالت تهوع دارید و بعد از خوردن صبحانه می خواهید آن را بالا بیاورید باید بدانید که این مشکل بسیاری از افراد و شایع است.حالت تهوع وضعیتی است که در آن احساس ميکنید مواد غذایی در حال بالا آمدن از معده به سمت گلو و دهان‌تان است. معمولا علائم دیگری نیز نظیر اسهال، تعریق، و درد شکمی یا گرفتگی ماهیچه نیز به همراه حالت تهوع ایجاد ميشوند. با این‌که بارداری شناخته شده‌ترین عامل برای بروز حالت تهوع صبحگاهی است، تنها دلیل ایجاد این وضعیت نیست. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید، تا از سایر عواملی آگاه شوید که ميتوانند هنگام صبح در زنان و مردان باعث بروز حالت تهوع شوند.
علت‌های بروز حالت تهوع صبحگاهی
هم مردان و هم زنان ممکن است هنگامی که از خواب بر ميخیزند با حالت تهوع مواجه شوند.
۱. بارداری
حالت تهوع و استفراغ جزء نخستین نشانه‌های بارداری هستند که حدود هفته‌ی ششم ظاهر ميشوند. این علائم معمولا بین هفته‌های ۱۶ الی ۲۰ برطرف ميشوند. حالت تهوع صبحگاهی در زنان باردار فقط مربوط به صبح نیست. این وضعیت که به آن تهوع بارداری نیز گفته ميشود ممکن است در هر زمانی در طول شبانه‌روز اتفاق بیفتد. برخی از زنان به طور دائم در طول روز دچار حالت تهوع ميشوند.
۲. خستگی مفرط یا مشکلات خواب
پرواز زدگی، بیخوابی یا کم خوابی ممکن است چرخه‌ی خواب و بیداری را با اختلال مواجه کند. این تغییرات در الگوی خواب شبانه‌روز ميتوانند پاسخ نورواندوکرین بدن را که گاهی اوقات به حالت تهوع منجر ميشود، تغییر دهند.
خشتگی مفرط یا بیخوابی هم می تواند باعث بروز حالت تهوع شود
۳. گرسنگی یا قند خون پایین
اگر آخرین وعده‌ی غذایی‌تان شام شب گذشته باشد، احتمالا هنگام صبح حدود ۱۲ ساعت از آخرین وعده‌ی غذایی‌تان گذشته است. پایین بودن گلوکز خون (قند خون پایین) ميتواند باعث بروز احساس سرگیجه، ضعف، یا حالت تهوع شود. حذف وعده‌ی صبحانه – به خصوص اگر معمولا صبحانه میل ميکنید – ميتواند این وضعیت را وخیم‌تر کند.
۴. رفلاکس اسید
رفلاکس اسید هنگامی رخ ميدهد که پس از خوردن یا نوشیدن، ورودی معده به شکل مناسب بسته نميشود، و اسید معده به مری و گلو راه پیدا ميکند. طعم ترش و تند اسید به همراه سایر علائم نظیر آروغ یا سرفه ميتوانند باعث حالت تهوع شوند.رفلاکس اسید ممکن است هنگام صبح وخیم‌تر باشد – با این‌که حتی ساعت‌ها از آخرین مصرف آخرین وعده‌ی غذایی‌تان گذشته است. دلیل بروز این وضعیت این است که در طول شب بدن‌تان در حالت افقی قرار داشته است و هیچ ماده‌ی غذایی وارد معده‌تان نشده است.
۵. ترشحات پشت حلق یا گرفتگی سینوس
گرفتگی سینوس باعث ایجاد فشار در گوش داخلی ميشود؛ این وضعیت نیز ميتواند به ناراحتی معده و حالت تهوع منجر شود. هم‌چنین، این وضعیت ميتواند باعث بروز سرگیجه شود؛ سرگیجه نیز ممکن است به حالت تهوع و استفراغ منجر شود. وقتی دچار ترشحات پشت حلق ميشوید، مخاطی که از سینوس‌ها به پشت حلق و داخل معده راه ميیابند ميتوانند باعث حالت تهوع شوند.
۶. اضطراب
معمولا هیجان‌هایی نظیر استرس، شور و نشاط، و اضطراب را با دستگاه گوارش‌مان نیز احساس ميکنیم. بروز حالت تهوع هنگام صبح ممکن است به خاطر یک رویداد استرس‌زا نظیر در پیش داشتن یک جلسه‌ی بسیار مهم باشد. در سایر موارد نیز، این وضعیت ميتواند در اثر وجود منابع مزمن یا دائمی استرس یا اضطراب برای انسان ایجاد شود.
۷. مصرف الکل
در صورت مصرف الکل نیز ممکن است دچار حالت تهوع شوید. برخی از اثرات الکل بر بدن ميتوانند با بروز حالت تهوع در ارتباط باشند. این اثرات شامل کاهش قند خون و کم آبی بدن هستند.
۸. رژیم غذایی
حالت تهوع هنگام صبح ميتوان با غذاهایی که هنگام صبحانه میل کرده‌اید نیز در ارتباط باشد. یک آلرژی (حساسیت) خفیف یا عدم تحمل یک ماده‌ی غذایی ممکن است باعث بروز حالت تهوع شود. در سایر موارد، پرخوری بسیار زیاد نیز ميتواند حالت تهوع ایجاد کند.
۹. گاستروپارزی یا فلج معده
گاستروپارزی یا فلج معده وضعیتی است که در آن، سرعت حرکت ماهیچه‌های دیواره‌ی معده کاهش ميیابد یا حرکت‌شان متوقف ميشود. در نتیجه، مواد غذایی از معده وارد روده نميشود. حالت تهوع، استفراغ، و درد شکمی از جمله علائم شایع این وضعیت به شمار ميروند.
۱۰. سنگ کیسه صفرا
در اثر سخت شدن برخی مواد موجود در کیسه‌ی صفرا، نظیر کلسترول، سنگ کیسه صفرا تشکیل ميشود. وقتی این سنگ‌ها در لوله‌ای که کیسه‌ی صفرا را به روده متصل ميکند، جا خوش ميکنند، بیمار درد بسیار شدیدی را احساس خواهد کرد. معمولا هنگام بروز این دردها، حالت تهوع و استفراغ نیز ایجاد ميشوند.
۱۱. مصرف داروهای مسکن
داروهای تولید شده از مشتقات تریاک در مجموعه‌ای از داروها طبقه‌بندی ميشوند که برای درمان دردهای متوسط الی شدید کاربرد دارند. عوارض جانبی بیشتر این داروها شامل حالت تهوع و استفراغ ميشوند.
۱۲. شیمی درمانی
حالت تهوع و استفراغ یکی از شناخته شده‌ترین عوارض جانبی برخی از داروهای شیمی درمانی است. این داروها بر بخشی از مغز که حالت تهوع و استفراغ را کنترل ميکند، تاثیر ميگذارند. گاهی اوقات این داروها بر سلول‌های دیواره‌ی معده نیز تاثیر ميگذارند و ميتوانند باعث بروز حالت تهوع و استفراغ شوند.چنان‌چه بیمار در اثیر دریافت داروهای شیمی درمانی دچار حالت تهوع و استفراغ باشد، صرفا صحنه‌ها و بوهایی که وی را به یاد این داروها مياندازند نیز ميتوانند باعث تحریک حالت تهوع و استفراغ شوند.
۱۳. ضربه یا آسیب مغزی
ضربه‌ی محکم یا آسیب مغزی ميتوانند باعث تورم در مغز شوند. این وضعیت فشار روی جمجمه را افزایش ميدهد؛ این افزایش فشار نیز بخشی از مغز را که حالت تهوع و استفراغ را کنترل ميکنند، تحریک خواهد کرد. استفراغ بعد از وارد آمدن یک ضربه‌ی محکم به مغز ميتواند نشان‌دهنده‌ی یک آسیب مغزی باشد؛ از این رو، این وضعیت یک علامت بسیار مهم است که نشان ميدهد بیمار باید فورا اقدامات درمانی لازم را انجام دهد.
۱۴. مسمومیت غذایی
وقتی غذا یا نوشیدنی آلوده مصرف ميکنید، بدن‌تان به سرعت تلاش خواهد کرد آلودگی را از خود خارج کند. اگر دچار مسمومیت غذایی شده باشید، ممکن است علائمی نظیر حالت تهوع، استفراغ، یا اسهال، و هم‌چنین، ناراحتی معده یا گرفتگی شکم را تجربه کنید. اگر هنگام صبح دچار حالت تهوع شده‌اید، ممکن است شب گذشته غذای آلوده‌ای مصرف کرده باشید.
۱۵. گاستروانتریت
با این‌که گاستروانتریت (التهاب معده و روده) با مسمومیت غذایی فرق ميکند، هر دو دارای علائم مشابه‌ای هستند. این عفونت ممکن است بر اثر یک ویروس، باکتری، یا انگل ایجاد شود. این بیماری از راه مدفوع، غذا، یا آب آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
۱۶. کتواسیدوز دیابتی
کتواسیدوز دیابتی یکی از عوارض بسیاری خطرناک بیماری دیابت است؛ در این وضعیت، کمبود انسولین بدن را مجبور ميکند چربی‌های بدن را (به جای کربوهیدرات‌ها) تجزیه کند و آن‌ها را به عنوان سوخت به کار ببرد.این فرایند باعث انباشته شدن کتون‌ها در جریان خون ميشود. وجود مقدار بیش از اندازه‌ی کتون در جریان خون ميتواند باعث بروز علائمی نظیر حالت تهوع، سردرگمی، و تشنگی شدید شود. در صورت بروز این وضعیت، باید فورا به دنبال کمک‌های پزشکی اورژانسی بروید.
۱۷. زخم معده
زخم معده شامل زخم‌هایی است که بر دیواره‌ی داخلی معده و روده‌ها تاثیر ميگذارند. این وضعیت معمولا باعث بروز درد معده ميشود، ولی ممکن است با حالت تهوع و استفراغ نیز همراه باشد.
۱۸. یبوست
یبوست نیز ميتواند باعث حالت تهوع شود. وقتی مواد زائد در روده‌ی بزرگ باقی بمانند و باعث گرفتگی آن شوند، سرعت کارکرد کل دستگاه گوارشی کاهش ميیابد و ممکن است باعث علائمی از جمله حالت تهوع شود.
۱۹. بیماری سفر
بیماری سفر یا بیماری حرکت هنگامی اتفاق ميافتد که مغز سیگنال‌های متناقضی را درباره‌ی وضعیت حرکت بدن دریافت ميکند. برای مثال، وقتی سوار خودروی در حال حرکت هستید، چشم‌ها و گوش‌های‌تان به مغز پیام ميدهند که بدن در حال حرکت است، ولی گوش داخلی‌تان که به حفظ تعادل بدن کمک ميکند، و هم‌چنین ماهیچه‌های‌تان پیام متناقضی را به مغز ارسال ميکنند. این سیگنال‌های متناقض ميتوانند باعث بروز حالت تهوع، استفراغ، و سرگیجه شوند. این وضعیت غالبا در زنان باردار و کودکان اتفاق ميافتد.
۲۰. عفونت گوش داخلی
دستگاه وستیبولار (دهلیزی) موجود در گوش داخلی به حفظ تعادل بدن کمک ميکند. چنان‌چه که دچار عفونت گوش داخلی شده باشید، دچار عدم تعادل و سرگیجه خواهید شد؛ این وضعیت ميتواند به بروز حالت تهوع و استفراغ منجر شود.
درمان حالت تهوع صبحگاهی
درمان حالت تهوع صبحگاهی به علت بروز این وضعیت بستگی دارد.زنانی که در سه ماهه‌ی نخست بارداری‌شان دچار حالت تهوع صبحگاهی ميشوند، ميتوانند این وضعیت را با اصلاح رژیم غذایی، افزایش مصرف مایعات سالم، و مصرف داروهای ضد اسید کنترل کنند. چنان‌چه حالت تهوع و استفراغ بسیار شدید شوند، پزشک معالج ممکن است از داروهای مهار کننده‌ی هیستامین یا مهار کننده‌های پروتون پمپ استفاده کند.اگر حالت تهوع صبحگاهی به خاطر رژیم غذایی یا سبک زندگی نامناسب ایجاد شود، انجام کارهای زیر ميتواند به شما کمک کند:
الف. خودداری از مصرف الکل
ب. مصرف کمی مواد غذایی بعد از برخاستن از خواب
پ. رعایت یک برنامه‌ی خواب منظم
ت. خودداری از پرخوری زیاد قبل از خواب
ث. خودداری از مصرف مواد غذایی پرچرب قبل از خواب
ج. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش برای مقابله با استرس
چنان‌چه حالت تهوع صبحگاهی‌تان به خاطر وجود یک مشکل گوارشی یا عفونت گوش باشد، مراجعه به پزشک و درمان این وضعیت‌ها معمولا به تسکین حالت تهوع و علائم مربوط به آن کمک خواهد کرد.اگر از داروهایی استفاده ميکنید که باعث بروز حالت تهوع ميشوند، باید درباره‌ی این وضعیت با پزشک معالج‌تان صحبت کنید. پزشک برای مقابله با این وضعیت ممکن است نوع دیگری از دارو را تجویز کند یا به همراه همان دارو از یک داروی ضد تهوع نیز استفاده کند.
اگر حالت تهوع در اثر بیماری سفر ایجاد شده باشد، نشستن در راحت‌ترین قسمت خودرو و نگاه کردن به فواصل دور ميتواند به شما کمک کند. هم‌چنین، ميتوانید از قرص‌ها یا پدهای ضد تهوع نیز استفاده کنید.
مراجعه به پزشک
اگر حالت تهوع صبحگاهی در انجام مناسب فعالیت‌های روزانه‌تان اختلال ایجاد ميکند، و احتمال بارداری نیز در شما وجود ندارد، حتما نزد پزشک بروید.در بیشتر موارد، حالت تهوع صبحگاهی وضعیت نگران کننده نیست. با وجود این، تهوع دائمی یا شدید ميتواند نشانه‌ای از یک وضعیت خطرناک باشد.حالت تهوع صبحگاهی معمولا به دلیل بارداری اتفاق ميافتد، ولی این وضعیت ميتواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. گاهی اوقات، علت بروز این وضعیت سبک زندگی یا رژیم غذایی است. در سایر موارد، ممکن است مشکلات گوارشی، برخی بیماری‌ها، یا عوارض جانبی برخی داروها نیز در بروز این وضعیت تاثیرگذار باشند.
