صیغه ساعتی تا صیغه زیارتی ،در شهر ما چه خبر اســت؟
صیغه زنان برای لذت بردن در مدت معین، از سال ها گرفته تا یک ساعت و یا حتی کمتر می توان میزان مدت صیغه را تعیین نمود تا زن و مرد کاملا از نظر جنسی به هم حلال شوند! طبق گزارش انجمن حمایت از حقوق کودکان در ایران شمار دخترانی که در زیر سن ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند از ۳۳ هزار نفر در سال ۱۳۸۵ به ۴۳ هزار نفر در سال ۱۳۸۸ رسیده اســت؛ یعنی ۳۰ درصد افزایش در عرض سه سال. این درحالی اســت که تنها در سال ۹۴، نزدیک به ۱۳ هزار کودک به واسطه طلاق بیوه شده اند.
به نقل از خبرآنلاین، ازدواج کودکان حالا مدت‌هاســت که محل نقد و اعتراض فعالان حقوق کودک و برخی مسئولین قرار گرفته اســت؛ کسانی که به هرنحوی ميخواهند یک‌شبه جلوی ازدواج کودکان را بگیرند. از تهران و کلانشهرها، سنت‌ها و فرهنگ مناطق محروم را نقد ميکنند بدون اینکه به سنت‌ها احترام بگذارند و گاهی تحقیقی نميکنند که ریشه این نوع ازدواج‌ها را بررسی کنند. اتفاقی که از نگاه مردسالارانه بیرون ميآید و جلوگیری از آن به صورت ضربتی و ناگهانی نه تنها مشکلی را حل نميکند
که موجب قتل‌های ناموسی و خودکشی نیز ميشود. ازدواجی که آمار آن سال به سال زیاد ميشود و آن را نتیجه فشارهای اجتماعی و فرهنگی، حمایت‌های دولتی و شرعی، ریشه‌دار شدن فقر و میل والدین به کنترل روابط جنسی دخترانشان ميدانند.
مسئله‌ای که به گفته فعالان حقوق کودک ریشه در مناطقی دارد که به صورت بومی، قبیله‌ای و عشایری زندگی ميکنند و نگاه سنتی در آن غالب اســت. آمارهای رسمی و دولتی ایران حاکی از این اســت که سالانه ده‌ها هزار دختر و پسر زیر سن ۱۵ سالگی توسط خانواده‌هایشان وادار به ازدواج ميشوند. شمار واقعی این کودکان در حقیقت بالاتر از این آمارها اســت. بسیاری از خانواده‌ها در ایران ازدواج در سنین پایین را ثبت نميکنند یا به‌صورت غیررسمی به ثبت ميرسانند.
طبق گزارش انجمن حمایت از حقوق کودکان در ایران شمار دخترانی که در زیر سن ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند از ۳۳ هزار نفر در سال ۱۳۸۵ به ۴۳ هزار نفر در سال ۱۳۸۸ رسیده اســت؛ یعنی ۳۰ درصد افزایش در عرض سه سال.
بماند که همین روزها،از محتوای سریال پایتخت، به نوعی تلقی ترویج ازدواج کودکان شد. اتفاقی که با واکنش تند حامیان حقوق کودک همراه شد و البته در ادامه سریال ازدواج کودکان تقبیح شد.
اینجا همه زود ازدواج ميکنند
«اینجا دخترای بالای 18 سال پیردخترن. ما خواهر ۱۳ ساله‌مون رو دادیم به پسر عموم که اون موقع ۱9 سالش بود. ازدواج کرد و ما هم 4 میلیون تومن گرفتیم. خود من 15 سالم بود که خانواده‌ام مجبورم کردن شوهر کنم. یادمه یه هفته تموم لب به غذا نزدم. چند بار داداشمم کتکم زد. ميگفت تو حتما یکی زیر سرت داری که نميخوای شوهر کنی. من فقط نميخواســتم عروسی کنم. چند سال گذشت و نفهمیدم چی شد.
الان دو تا بچه دارم از مردی که هنوز برام غریبه اســت. اصلا از رفتار شوهرم و زندگیم راضی نیستم توروخدا به هر کسی رسیدید، خواهش ميکنم بهش بگید زود ازدواج نکنه. حتی اگه سرشو بخوان ببرن زود ازدواج نکنه.» اینها صحبت‌های زنی اســت که هنوز بزرگ نشده، مسئولیت دو بچه را هم دارد. زنی که ميداند حتی انتظار نميتواند
شرایط زندگیش را در دشت‌هایی که نماد انتظار هستند روبه‌راه کند. زندگیش را دشتی سوخته ميبیند و تنها هر روز بیدار ميشود تا شب را طی کند و مراقب اســت که اگر توانش را داشته باشد و حتی اگر سرش را ببرند دخترش به سرنوشت او دچار نشود. کامنت‌هایی از پژوهش کامیل احمدی درباره ازدواج کودکان.
کامیل احمدی، انسان‌شناس و پژوهشگر اجتماعي اســت. پژوهشگری که کار خود را در مورد ختنه زنان آغاز کرد و بعد از اینکه با دخترکی روبه‌رو شد که فرزندش را در آغوش داشت، تصمیم گرفت که پژوهشی در مورد ازدواج کودکان در کشور انجام دهد. پژوهشی که در هفت اســتان خراسان‌رضوي، آذربایجان‌شرقی، خوزستان، سیستان‌وبلوچستان، آذربایجان غربی، هرمزگان و اصفهان انجام شد. اســتان‌هایی که اگرچه سنت و فرهنگ حرف اول را در ترويج ازدواج کودکان ميزند اما فقر اقتصادي و اجتماعي بيشترين تأثير را در تداوم ازدواج زودهنگام کودکان داشته اســت.
از صیغه ساعتی تا صیغه‌های زیارتی!
در همین میان احمدی، درباره اثر تحقیقی جدیدش به نام «خانه‌ای روی آب» که چندی پیش رونمایی شد، گفته اســت: «کاربرد دیگری که در صیغه وجود دارد، صیغه محرمیت اســت. در حقیقت آیه و کلماتی که در صیغه موقت برای حلال‌کردن دو نفر و تسهیل رابطه جنسی خوانده ميشود، همان آیات و کلماتی اســت که برای صیغه محرمیت جاری ميشود. فرق اینها نوع کاربردشان اســت؛ بین دو کودکی که نامزد و ناف‌بر هستند و ممکن اســت با دیدگاه خانواده‌ها دچار خطا و گناه و روابط داخل ازدواج شوند، صیغه محرمیت جاری ميکنند.
علاوه بر این برای فرزندخوانده‌ها هم این صیغه جاری ميشود و کاربردهای متفاوتی دارد. نوع خاص آن برای کودکانی اســت که قرار اســت در آینده وارد رابطه ازدواجی بشوند و در دل این محرمیت و سال‌هایی که باهم بزرگ ميشوند، روابط متعددی از قبیل روابط جنسی اتفاق ميافتد که عواقب خاص خودش را دارد. پیشینه تاریخی صیغه به ایران باســتان، زمان پیامبر و قبلتر برميگردد. در همین مورد آقای رفسنجانی در سال ۶۴ در خطبه نماز جمعه درباره صیغه صحبت کردند و از آن زمان وارد قانون شد اما نقدهای جدی به آن وارد اســت زیرا حقوق زن رعایت نميشود.»
احمدی درباره اثر تحقیقی‌اش گفته بود: «روش مطالعه ما بیشتر میدانی و در سه کلانشهر تهران، مشهد و اصفهان بوده اســت. در واقع بررسی شده که ماهیت تغییر شکل صیغه چطور بوده اســت؟ در گذشته یک فرد ثروتمند زنی را صیغه ميکرد و برای او خانه‌ای ميخرید و تمام نیازهای مالی‌اش را تامین ميکرد ولی در این سال‌ها نوع صیغه بسیار متفاوت شده اســت و شبکه‌های مجازی و اینترنت کمک فراوانی به گسترش آن کرده‌اند. در حال حاضر صیغه ساعتی، شبانه، با مسکن و خوراک، زیارتی و… داریم
و علاوه بر این نوع نگاه مردم به صیغه تغییر کرده اســت. صیغه همیشه یک قبحی داشته و هنوز هم دارد. در این ساختار همه چیز قانونمند و شرعی ميشود. بنابراین این تسهیل رابطه جنسی به ازدواج کودکان دامن ميزند. در واقع صیغه محرمیت به ازدواج زودهنگام کودکان مشروعیت ميدهد و کودکان را وارد قرارداد شرعی ميکند که روابط دیگری مانند رابطه جنسی از آن بیرون ميآید که در بسیاری از موارد به باردارشدن و سقط‌جنین و در نهایت فشار برای ازدواج منجر ميشود.»
تلاش برای کنترل کودکان با ازدواج در سن پایین
فقر اقتصادی، فقر فرهنگی و بیسوادی، تاثیر و مشروعیت دین رایج در منطقه‌های مختلف از جمله عوامل مشترکی اســت در تمامی جهان که سبب شده کودک همسری زنده بماند. احمدی از تاثیر تکنولوژی بر ازدواج کودکان براساس مشاهدات خود در پژوهشش گفته: «در مصاحبه‌هایی که با افراد در مناطق مختلف داشتم ترس و نگرانی والدین از تکنولوژی وجود داشت. بیشتر والدین نظرشان این بود که با وجود اینترنت و شبکه‌های مجازی نميتوانند کنترلی بر رفتار کودکانشان داشته باشند و شبکه‌های ارتباط جمعی ممکن اســت فرزندان آنان را وارد رواط جنسی پیش از ازدواج کند که باعث آبروریزی آنها شود. به همین دلیل تصمیم ميگیرند که تا چشم‌وگوش دختر و پسرشان باز نشده اســت به اصطلاح او را سر و سامان دهند و ازدواج کنند.»
او در کنار عوامل دیگر خواســت مردان برای انتخاب گزینه ازدواج دختران کم سن و سال را نیز به عنوان یکی از عوامل ازدواج دختران کودک با مردان سن بالا ميداند که از دید او گرایشی جنسی در این نوع ازدواج نشانه‌های بیماری پدوفیلیارا با خود دارد.احمدی گفته اســت: «نگرش مادرشوهرها و زنان مسن خانواده که تا عروس کوچک اســت ميتوان او را بار آورد و همان طورکه می خواهند وارد خانواده کنند یکی از عوامل ازدواج دختران پایین سن ۱۸ سال اســت.»
خراسان رضوی؛ رتبه اول در ازدواج کودکان
براساس آمارهای منتشر شده توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاســت جمهوری، خراسان رضوی با ثبت ۶۷۵۹ مورد از ازدواج کودکان در رتبه اول قرار دارد. درحالیکه به نظر ميرسد به دلیل حضور بیشتر اتباع کشورهای دیگر در اســتان های شرقی کشور که اوراق شناسایی ندارند، امکان ثبت ازدواج آنها فراهم نباشد و به همین دلیل این آمار ميتواند بیش از این مقدار باشد.
اســتان‌های آذربایجان شرقی با ۳۳۴۸ مورد، رتبه دوم و سیستان و بلوچستان نیز با ثبت ۲۳۵۵ مورد ازدواج کودکان ۱۰ تا ۱۴ سال، رتبه سوم را به خود اختصاص داده‌اند. در ادامه این گزارش درحالیکه اســتان خوزستان با ۲۱۵۰ مورد ازدواج ثبت شده کودکان ۱۰ تا ۱۴ سال، رتبه ۴ کشور را به خود اختصاص داده اســت، اســتان تهران نیز با ۱۷۴۲ مورد، در رتبه ۸ این جدول قرار گرفته اســت.
خطرناک‌ترین بخش ازدواج کودکان، خارج‌شدن از سیکل آموزش اســت
طیبه سیاوشی، نماینده مجلس شواری اسلامی و عضو فراکسیون زنان مجلس نیز درباره نحوه ورود مجلس به موضوع ازدواج کودکان گفته اســت: «بحث کودک-همسری بیش از یک سال اســت که در مجلس شروع شده ولی به دلیل همان پارادایم‌های مخالف هنوز نتوانسته‌ایم به نتیجه مشخصی برسیم. سال گذشته آماری از طلاق کودکان به دست ما رسید که بسیار تکان‌دهنده بود. طبق قانون دختران در سن 13 سالگی و پسران در سن 15 سالگی ميتوانند ازدواج کنند.
اگر از مناسب بودن یا نبودن این سن بگذریم باز هم تعداد زیادی از ازدواج‌ها زیر این سن و با صدور گواهی رشد صورت ميگیرد و این اتفاق در حاشیه شهرها بیشتر اســت که خطرناک‌ترین بخش این ازدواج‌ها خارج شدن کودکان از سیکل آموزش اســت که باعث ميشود این کودکان در صورت طلاق بدون هیچ مهارتی وارد جامعه شوند و بخش زیادی از آنها به تن‌فروشی روی آورند.»
سیاوشی با اشاره به تلاش برخی نمایندگان برای ممنوع شدن ازدواج کودکان زیر 13 سال ميگوید: «ما توانستیم از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره تغییر سن رشد فتوا بگیریم و نتیجه جلسات فراوان ما با بسیاری از مخالفان تغییر سن ازدواج این شد که ازدواج کودکان زیر 13 سال ممنوع شود اما با افزایش سن ازدواج موافقت نشد و من بسیار برای این گروه که هزینه‌هایی که شرایط کودک-بیوه‌ها ميتواند به نظام تحمیل کند چشم‌پوشی ميکنند متاسفم.»
او اظهار امیدواری کرده که تصویب این لایحه در مجلس صورت بگیرد و نقطه شروعی باشد برای تحقق و توجه به حقوق کودکان.
مطالب بیشتر:
فرشته زنی که بصورت همزمان صیغه ۵۰ مرد شد
