زولپیدم برای چیست؟ اعتیاد به زولپیدم و ترک آن

زولپیدم Zolpidem برای چیست؟ اعتیاد به زولپیدم و ترک آن

نام تجاری : Ambien

نام ژنریک : zolpidem

زولپیدم داروی پراســـتفاده برای بی خوابی اســـت ، این دارو به صورت مقطعی اســـتفاده می شود و درباره این که منجر به اعتیاد می شود بحث های فراوانی مطرح اســـت. زولپیدم داروی غیر بنزودیازپینی اســـت که در درمان کوتاه‌مدت بی‌خوابی اســـتفاده می‌شود. این دارو نیمه‌عمری حدود ۳–۲ ساعت دارد و حدود ۱۵ دقیقه پس از مصرف، اثر آن شروع می‌شود، شناخته شده‌ترین نام تجاری این دارو در جهان (Ambien) اســـت. به طور مستقیم روی مغز تاثیر می گذارد و همین موضوع باعث می شود که اســـتفاده بی رویه و بدون تجویز پزشک در طولانی مدت مشکلات زیادی را برای شما بوجود بیاورد و وابستگی بسیار شدیدی در شما ایجاد کند.

 

مکانیسم اثر

زولپیدم برای کنترل کوتاه مدت(بطور معمول دو تا شش هفته) بی‌خوابی در کمترین دوز ممکن تجویز می‌شود. این دارو هم بر کاهش زمان بخواب رفتن و هم بر بهبود طول زمان خواب تأثیرگذار اســـت.

موارد مصرف

زولپیدم در دوزهای اندک به صورت زیر زبانی برای بیمارانی تجویز می‌شود که نصف شب و یا در میانه خواب، بیدار ‌می‌شوند. از این دارو می‌توان برای آرام کردن افراد در مدت کوتاهی قبل از قرار گرفتن تحت عمل جراحی اســـتفاده کرد. Zolpidem خواب‌آور اســـت و دارای ویژگی‌های ضد تشنج و آرامبخش اســـت. بطورکلی بیماران مبتلا به بیخوابی نباید بیشتر از یک هفته از این دارو اســـتفاده کنند. آن‌ها همچنین باید این دارو را زمانی مصرف کنند که برای خوابیدن حاضر شده باشند. این دارو بسرعت عمل می‌کند و فردی که تحت تأثیر آن قرار دارد ممکن اســـت در میانه انجام کاری چُرت بزند. زمین‌خوردن افراد سالمند ساکن در خانه سالمندان پس از مصرف Zolpidem امری شناخته شده‌اســـت.در ارتش آمریکا این دارو برای خواب راحت شب قبل از عملیات حساس مصرف می‌شده‌اســـت.

 

مکانیسم اثر و عوارض جانبی

گیرنده‌های گابا (GABA) از واحدهایی مانند ۶–۱ α تشکیل شده‌اســـت. زولپیدم تمایل زیادی برای اتصال به زیر واحد ۱ α دارد؛ در حالی‌که تمایل اتصال آن به ۲ α و ۳ α ده برابر کمتر اســـت و به زیر واحد ۵ α تقریباً متصل نمی‌شود. گیرنده‌های گابایی که دارای زیر واحد ۱ α باشند، امگا یک و گروهی که زیر گروه‌های ۶–۲ α دارند؛ امگا دو می‌نامند. گیرنده‌های امگا یک در مغز و گیرنده‌های امگا دو در نخاع یافت می‌شوند. زولپیدم تمایل زیادی برای اتصال به گیرنده‌های گابای موجود در مغز دارد و مانند بسیاری از ساختارهای مشابه بنزودیازپینی تمایلی برای اتصال به ۴ αو ۶ α ندارد. به دلیل اتصال اختصاصی زولپیدم به گیرنده‌ها، این دارو دارای اثر تسکین‌دهی، شل‌کنندگی عضلانی و نیز ضد تشنجی ضعیفی اســـت. اما داروی خواب‌آور مؤثری می‌باشد و سبب افزایش خواب با امواج کوتاه می‌شود؛ اما در مرحله دوم خواب تغییری ایجاد نمی‌کند.

 

نشانه‌های زیر ممکن اســـت با مصرف زولپیدم همراه باشد: تهوع، اســـتفراغ، خواب‌آلودگی، گیجی، سردرد و در بعضی موارد سرخوشی می باشد. از جمله عوارض نادر این دارو راه رفتن در خواب اســـت که موارد انگشت‌شماری از این عارضه گزارش شده‌اســـت. عوارض چشمی دوبینی هم از عوارض جانبی مصرف دارو ست؛ و در بعضی افراد باعث توهم شدید نیز می‌شود.

 

موارد منع مصرف: به افراد مبتلا به افسردگی توصیه می‌شود در رابطه با مصرف Zolpidem جوانب احتیاط را رعایت کنند زیرا این دارو می‌تواند دلسردی را تعمیق و حتی اندیشه خودکشی ایجاد کند. اثرات ناخواســـته‌ای که از جدیت کمتری برخوردار هستند و گاه به گاه تولید می‌شوند عبارتند از: خشکی دهان، سردرد، سکسکه، تهوع و اسهال. توهم و واکنش‌های روانی دیگر (که دامنه آن‌ها از هذیان تا سرخوشی کشیده می‌شود) حتی کمتر رایج اســـت، اما، با وجود این، به اثبات رسیده‌اند. ضمناً حالت سرخوشی و مستی نیز در بعضی مصرف‌کنندگان گزارش شده‌اســـت.

ترکیب شیمیایی زولپیدم

 

موارد منع مصرف

افراد مسن نسبت به اثر خواب‌آوری داروهای خواب‌آور مانند زولپیدم حساس هستند. این دسته دارویی می‌تواند احتمال افتادن فرد را افزایش دهد یا سبب بروز تغییرات شناختی شود. زولپیدم همچنین احتمال بروز تصادف و ایجاد خطر در حال رانندگی را افزایش می‌دهد. البته این عارضه تنها خاص زولپیدم نیست و سایر داروهای خواب‌آور نیز سبب بروز چنین تغییراتی در فرد می‌شوند.

 

شیردهی و بارداری: در فرزندان موش‌های صحرایی و خرگوش‌های بارداری که چندین برابر حداکثر دُز درمانی در انسان از این دارو دریافت کرده بودند، هیچ نقص مادرزادی آشکاری مشاهده نشد، هرچند نشانه‌هایی از تأخیر رشد اســـتخوان در جنین آن‌ها وجود داشت. توصیه متداول برای زنان این اســـت که دربارهٔ اســـتفاده از Zolpidem در دوران بارداری با احتیاط عمل کنند. اگرچه آزمایش‌ها نشان می‌دهد که مقادیر بسیار اندکی از Zolpidem در شیر مادران وارد می‌شود (کمتر از ۰٫۰۲٪ از مقداری اســـت که یک مادر اســـتفاده کرده‌اســـت) . تأثیری روی نوزاد دیده نشده‌اســـت.

 

اعتیاد و وابستگی به زولپیدم

اســـتفاده از زولپیدم در برخی افراد سبب ایجاد تحمل می‌شود. قطع دارو می‌تواند سبب بروز دلیریوم، تشنج یا عوارض جانبی دیگر شود؛ به ویژه اگر به مدت طولانی و با دوز بیش از حد توصیه شده مصرف شده باشد. در افرادی که وابستگی فیزیکی یا تحمل به زولپیدم ایجاد شده باشد، دارو را باید به تدریج و در طی ماه‌ها قطع کرد تا احتمال بروز عوارض جانبی کاهش پیدا کند. احتمال بروز وابستگی فیزیکی و نیز سوء مصرف در افراد الکلی بیشتر اســـت. تجویز زولپیدم برای افراد الکلی، کسانی که سابقه سوء مصرف دارو دارند و نیز افراد دارای سابقه وابستگی به داروهای خواب‌آور یا آرام‌بخش، باید با احتیاط همراه باشد.

چگونه بفهمیم کسی به زولپیدم اعتیاد دارد؟

برای اینکه بفهمید کسی به زولپدیم اعتیاد دارد یا خیر بهتر اســـت که ابتدا نشانه های اعتیاد به این قرص را متوجه شوید تا بتوانید ان افراد را تشخیص دهید و یا اینکه رفتار خود را با این نشانه مقایسه کنید.

 

زمانی که دارو مصرف نمی کنید، تمایل به مصرف دارید و به عبارتی خماری می کشید.

بعد از مصرف دارو نمی خوابند، بلکه بیدار می مانند تا از اثرات دارو لذت ببرند.

بعد از مدتی دچار افزایش افسردگی و تحریک پذیری می شوند و ممکن اســـت توهم های دیداری تجربه کنند.

بیشتر از مقداری که دکتر تجویز کرده مصرف می کنند.

مصرف کننده این دارو مکالماتی که قبلا داشته اســـت را به یاد نمی آورد.

فرد به جای این که شب ها به عنوان داروی خواب از این دارو اســـتفاده کند زمان مصرف را تغییر داده تا بتواند قبل از خواب تحت تاثیر این قرص ها باشند.

فرد به پزشک ها مختلف مراجعه می کند تا بتواند داروی بیشتری گیر بیاورد.

 

در ضمن نکته ای که در این میان باید به یاد داشته باشید این اســـت که افرادی که قبلا هر گونه اعتیادی را به هر موادی تجربه کرده اند بیشتر در معرض خطر اعتیاد به این قرص ها هستند.

ترک اعتیاد زولپیدم

ترک اعتیاد زولپیدم شامل دو بخش اســـت که هر کدام از آنها را در ادامه برای شما توضیح می دهیم.

 

مرحله اول: سم زدایی

از آنجایی که این دارو ارتباط مستقیمی با سیستم عصبی دارد، علائم خماری آن بسیار شدید اســـت و برای آسان ساختن این مرحله از روش ها مدرن سم زدایی اســـتفاده می شود. اینکه در روند سم زدایی شما را بستری کنند و یا به صورت سرپایی آنرا انجام دهند به میزان مصرف شما بستگی دارد. متخصصان سم زدایی با اســـتفاده از دارو های مخصوص کم کم زولپیدم را از بدن شما خارج می کنند و با اســـتفاده از دارو های مخصوص کمک می کنند تا درد کمتری را تحمل کنید.

 

مرحله دوم: بستری بیمار و یا درمان سرپایی

در این روش نه تنها یک محیط برای حمایت افرادی که با مشکل اعتیاد دسته پنجه نرم می کنند آماده می شود. این روش برای افرادی که در زمان ترک دچار بی خوابی شدید شده اند بسیار مناسب اســـت.

 

همچنین زمانی که از روش درمان سرپایی اســـتفاده می کنید داروها و دوز های مصرف به شما اعلام می شود.یکی از مزیت های این مرحله این اســـت که با اســـتفاده جلسات مشاوره و روانکاوی اعتیاد روحی و روانی شما را تا حد زیادی از بین می برند.

اســـتفاده بیش از حد

نشانه‌هایی که در اثر اســـتفاده بیش از حد از زولپیدم بروز می‌کنند عبارتند از: بی تفاوتی، افزایش سداسیون (تسکین)، سوزنی شدن (تنگ شدن) مردمک، دپرسیون تنفسی، کما و گاهی مرگ. در صورت اســـتفاده هم‌زمان با الکل، مواد مخدر و نیز قرص‌های اعصاب و داروهای ضد افسردگی احتمال تشدید عوارض وجود دارد. اســـتفاده بیش از حد زولپیدم باعث مرگ نیز می‌شود. هرچند زولپیدم جزو بنزودیازپین‌ها نمی‌باشد ولی در موارد مصرف دوز بالای ان از فلومازنیل که انتاگونیست گیرنده بنزودیازپین‌ها اســـت، اســـتفاده می‌گردد. این دارو سبب می‌شود که زولپیدم از روی گیرنده‌های بنزودیازپینی جدا شده و آثار سمی ان به سرعت برطرف گردد.

 

تداخل دارویی

داروهای زیر در فارماکوکینتیک زولپیدم تداخل ایجاد می‌کنند: کلرپرومازین، سایمتیدین، فلوکونازول، ایمی‌پرامین، ایتراکونازول، کتوکونازول، ریفامپیسین، ریتوناویر. احتمال بروز تداخل بین زولپیدم و کاربامازپین و فنی‌توئین وجود دارد اگرچه هنوز دلایل قطعی برای این نظریه وجود ندارد.

 

نتیجه تحقیقات علمی روی زولپیدم

مطالعات علمی انجام شده در مورد Zolpidem بطورکلی نشان می‌دهد که هیچ عوارض خماری در اثر مصرف این دارو مشاهده نشده‌اســـت، اما افراد بعد از برخاســـتن از خواب تا زمانیکه از عملکرد طبیعی خود مطمئن نشده‌اند، باید در مورد کارهایی که انجام می‌دهند مراقب باشند. در این راســـتا هنگامیکه این دارو را بر روی خلبان‌های نظامی ارتش فرانسه (France) و خدمه زمینی جهت تعیین بهبود اســـتراحت در طول فعالیت‌های نظامی طولانی مدت مورد آزمایش قرار دادند مشکلی ظاهر نشد. محققان سوئیسی (Swiss) نیز هیچگونه کاهشی را در عملکرد ورزشکاران در صورت اســـتفاده از آن در شب قبل از رقابت‌های ورزشی مشاهده نکردند. البته همه افراد دارای توان و بنیه‌ای همسان با افراد مذکور نیستند. آزمایشگرانی که آزمایش انجام شده در ارتش فرانسه را اجرا کردند به این نتیجه رسیدند که این دارو برای مأموریت‌های نظامی مناسب اســـت.

 

این دارو همچنین برای مصرف خدمه پرواز مورد تأیید نیروی هوایی ایالات متحده (U.S. Air Force) اســـت. از این دارو برای مقابله با هواپیما زدگی اســـتفاده می‌کنند. اســـتفاده از آن برای مسافران این امکان را فراهم می‌کند که در زمان عبور از تعداد زیادی از مناطق زمانی، تغییرات حاصل در چرخه خواب و بیداری خود را به‌طور مؤثری جبران کنند. در طی یک شبیه‌سازی از چنین شرایطی برای حمل و نقل نیروهای نظامی در فواصل طولانی، ارتش ایالات متحده دریافت که Zolpidem برای بهبود خواب مؤثر اســـت، اما هیچ مزیتی بر Triazolam ندارد. یکی دیگر از آزمایش‌های ارتش ایالات متحده، عملکرد انسان در حداقل ۳۸ ساعت بیداری مداوم را مورد آزمایش قرار داد؛ در این رابطه که آیا چرت زدن‌های کوتاه مدت حاصل از مصرف Zolpidem در شرایط جنگی می‌تواند مفید باشد یا خیر، نتایج متناقضی بدست آمد.

 

محققان فرانسوی دریافتند که این دارو برای بهبود کیفیت خواب در فشار هوای کم موجود در ارتفاعات بالا (۴٬۰۰۰ متر یا ۱۳٬۱۲۳ پا) مفید اســـت و این در حالی اســـت که اســـتفاده از آن هیچ مشکل تنفسی ایجاد نمی‌کند. یافته اخیر نه تنها به کوهنوردان بلکه به هوانوردان و فضانوردان نیز مربوط می‌شود. بسیاری از داروهای بیخوابی یک اثر بازگشتی (Rebound) ایجاد می‌کنند به این معنی که پس از توقف در مصرف این داروها، بدتر از همیشه، بیخوابی مجدد ایجاد می‌شود. با وجود این، تأثیر مذکور با Zolpidem به ندرت مشاهده شده‌اســـت. آزمایشی با این دارو در علائم ناشی از بیماری پارکینسون (Parkinson) بهبودی موقت ایجاد کرد، Zolpidem به رفع اختلال روانی کاتاتونیک (Catatonia) کمک کرده‌اســـت.

 

برخی از گزارش‌ها بیانگر کاربرد مؤثر زولپیدم در بیماران مبتلا به minimally conscious coma state اســـت. در یک مطالعه بالینی، زمانی که به یک فرد به کما رفته این دارو داده شد، با کمال تعجب پزشکان مشاهده کردند که بیمار هوشیار شد، به صورتی که برای اولین بار قادر به برقراری ارتباط با اطرافیان خود شد. بررسی‌ها نشان داده‌اســـت که زولپیدم سبب افزایش فعالیت لوب فرونتال می‌شود. هم‌اکنون تحقیق گسترده‌ای در مورد این خاصیت زولپیدم در حال انجام اســـت. این قرص در بارداری طبق آزمایش‌ها بروی موش‌های آزماشگاهی تأثیری نداشته زیرا تا کنون گزارشی ازین بابت هم انسانی هم حیوانی نشده‌اســـت.

 

پیش از شروع مصرف زولپیدم

-در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی پزشک خود را در جریان قرار دهید.

 

-در صورتی که سابقه هرگونه مشکل تنفسی و یا قطع تنفس در خواب دارید، حتماً پزشکتان را مطلع نمایید.

 

-در صورتی که مبتلا به اختلال عضلانی میاســـتنی گراویس و یا هرگونه ضعف عضلانی خصوصاً ضعف ماهیچه های تنفسی میباشید، پزشک را در جریان قرار دهید.

 

-در صورت وابستگی به هر نوع دارو یا الکل پزشک را مطلع نمایید.

 

-در صورت ابتلا به افسردگی یا سابقه ی اختلالات خلقی،مشکلات کلیوی و کبدی حتماً پزشک را در جریان قرار دهید.

 

-چنانچه به زولپیدم یا سایر داروهای مشابه آن حساسیت دارید، پزشک را مطلع نمایید.

 

-لیست کلیه ی داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک داروساز قرار دهید تا در صورت وجود تداخلات دارویی معنی‌دار، اقدامات لازم صورت گیرد.

 

نحوه صحیح مصرف زولپیدم

-به طور معمول یک قرص (۱۰ میلی گرم یا ۵ میلی گرم )پیش از رفتن به رختخواب تجویز می‌گردد. از مصرف بیشتر از یک نوبت در یک شب خودداری نمایید. در صورتی که سن شما بالای ۶۵ سال می باشد، احتمالاً پزشک مقدار کمتر (قرص ۵ میلی گرم) را برای شما تجویز می نماید.

 

-زولپیدم را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف نمایید. ممکن اســـت این دارو تنها برای ۲ تا ۳ شب در هفته و یا هر شب برای شما تجویز شده باشد. لذا دستور و دوره ی مصرف را دقیق از پزشک یا داروساز خود سوال فرمایید.

 

توصیه ها

-از مصرف این دارو طولانی‌تر از زمانی که پزشک به شما توصیه نموده اســـت، خودداری نمایید. مصرف طولانی تر از چهار هفته توصیه نمی شود. (مگر با صلاحدید پزشک)
زیرا پس از این مدت بدن شما به دارو عادت می نماید و اثرگذاری آن نیز کاهش می یابد.

 

-مصرف این دارو طبیعتاً شما را دچار خواب‌آلودگی و گیجی می نماید که در بعضی موارد ممکن اســـت تا روز بعد از مصرف نیز ادامه داشته باشد. به همین خاطر تا زمانی که اثر دارو به صورت کامل برطرف نگردیده، از رانندگی و کار با ابزاری که نیاز به احتیاط دارند، خودداری نمایید.همچنین حداقل تا ۸ ساعت پس از مصرف زولپیدم از رانندگی،اکیدا خودداری نمایید.

 

-از مصرف همزمان این دارو با الکل و فراورده های الکلی بپرهیزید. زیرا این کار احتمال بروز و تشدید عوارض جانبی دارو(مانند خوابگردی،توهم و…)را افزایش میدهد.

 

دارو های هم گروه زولپیدم

بوسپیرون

کلرال هیدراته

دکس مدتومیدین

دروپریدول

اس زوپیکلون

هیدروکسی زین

مپروبامات

زالپلون

راملتون

 

جایگزین زولپیدم،دوز زولپیدم،معتادان زولپیدم،ترک زولپیدم،زولپیدم و الکل،چگونگی ترک قرص زولپیدم،زولپیدم ۲۰